Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού

Στις 20 Νοεμβρίου 1989, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ υιοθετεί τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, καθιερώνοντας έναν παγκόσμιο δεσμευτικό κώδικα για τα δικαιώματα που πρέπει όλα τα παιδιά να απολαμβάνουν. Παρά την αναγνωρισμένη συμβολή της, ωστόσο, τα δικαιώματα των παιδιών παγκοσμίως, αλλά και στην Ελλάδα, συνεχίζουν να καταπατούνται και κρίσιμα ζητήματα που αφορούν την ασφάλεια και την ευημερία τους, χρήζουν άμεσων και ουσιαστικών λύσεων.

Έκθεση της UNICEF με αφορμή τη συμπλήρωση των 20 ετών από την υιοθέτηση της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, ανέφερε ότι σήμερα 1 δισεκατομμύριο παιδιά στερούνται μία ή και περισσότερες βασικές υπηρεσίες, απαραίτητες για την επιβίωση και την ανάπτυξή τους. Συνολικά 148 εκατ. παιδιά κάτω των 5 ετών στον αναπτυσσόμενο κόσμο είναι λιπόβαρα σε σχέση με την ηλικία τους. Επιπλέον, 2 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 15 ετών σε όλο τον κόσμο ζουν με AIDS, παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί ως προς την ενημέρωση και πρόληψη, ενώ 15 εκατομμύρια έχουν χάσει τον ένα ή και τους δύο γονείς τους εξαιτίας του ιού.

Την ίδια στιγμή, 500 εκατ. έως 1,5 δισ. παιδιά είναι άμεσα ή έμμεσα θύματα βίας. Πάνω από 64 εκατομμύρια γυναίκες 20 έως 24 ετών στον αναπτυσσόμενο κόσμο παντρεύτηκαν πριν τα 18 τους χρόνια, ενώ 14 εκατ. νεαρές γυναίκες γίνονται μητέρες σε ηλικία 15-19 ετών. Όσον αφορά τα σεξουαλικά δικαιώματα των παιδιών, 70 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια σε 29 χώρες έχουν υποστεί την απαράδεκτη πρακτική του ακρωτηριασμού ή της αποκοπής των γεννητικών τους οργάνων. Η εκμετάλλευση όμως είναι ακόμα ένα φαινόμενο παγκόσμιας εμβέλειας που «ανθεί». Συγκεκριμένα, περίπου 150 εκατομμύρια παιδιά ηλικίας 5 έως 14 ετών εμπλέκονται στην παιδική εργασία, με 1,2 από αυτά να πέφτουν θύματα παράνομης εμπορίας και διακίνησης κάθε χρόνο.

Μία νέα πληγή είναι η παιδική εκμετάλλευση στο διαδίκτυο. Τα κυκλώματα διακίνησης υλικού παιδικής πορνογραφίας στο ίντερνετ ξεπερνούν τα 450 παγκοσμίως, σύμφωνα με το Ίδρυμα Internet Watch Foundation της Βρετανίας. Σε ετήσια έκθεση του Ιδρύματος υπογραμμίζεται ότι δέκα από αυτά τα κυκλώματα λειτουργούν περισσότερες από 650 ιστοσελίδες διακίνησης τέτοιου παράνομου υλικού.

Στην Ελλάδα, ειδικότερα, σύμφωνα με το «Χαμόγελο του Παιδιού», τα παιδιά που έπεσαν θύματα κακοποίησης ή παραμέλησης από την 1η Ιανουαρίου ως την 31η Οκτωβρίου του 2010 ανέρχονται σε 770. Από τα στατιστικά στοιχεία της Εθνικής Τηλεφωνικής Γραμμής SOS 1056 προκύπτει ότι το μεγαλύτερο ποσοστό παιδικής κακοποίησης (48%) αφορούσε σε παραμέληση παιδιών, ενώ το 44% σε άσκηση σωματικής βίας – σωματικής κακοποίησης. Ακολουθούν η σεξουαλική κακοποίηση παιδιού (3%), η εξώθηση σε επαιτεία (3%), η ψυχολογική – συναισθηματική κακοποίηση (2%) και η παραμέληση – εγκατάλειψη (1%). Θύτες των περιστατικών είναι σε ποσοστό 39% και οι δύο γονείς, σε ποσοστό 38% μόνον η μητέρα, σε ποσοστό 17% ο πατέρας και σε 6% άλλο πρόσωπο.

Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού αποτέλεσε μια προσπάθεια παροχής ενός διεθνούς συνόλου προτύπων, τα οποία πρέπει να ακολουθούνται από όλες τις χώρες. Το παιδί δεν αποτελεί ιδιοκτησία των γονιών του και ότι δεν είναι αβοήθητο αντικείμενο. Πρόκειται για ανθρώπινη ύπαρξη με δικά του δικαιώματα. Η Σύμβαση αναγνωρίζει τη νομική υπόσταση του παιδιού, θεωρώντας ότι δεν είναι πλέον παθητικός αποδέκτης ωφελημάτων και η παροχή δικαιωμάτων σε αυτό δεν είναι πλέον επιλογή, χάρη, ευγένεια και καλοσύνη. Το παιδί έχει αυτόνομα δικαιώματα τα οποία οφείλουμε όλοι να τιμούμε και να σεβόμαστε.

Η σύμβαση έχει επικυρωθεί από 191 κράτη, εκτός των ΗΠΑ και της Σομαλίας. Η Ελλάδα την επικύρωσε το 1992. Τα 54 άρθρα της καλύπτουν όλα τα δικαιώματα των παιδιών που χωρίζονται σε 4 τομείς: Δικαιώματα Επιβίωσης, Ανάπτυξης, Προστασίας και Δικαιώματα Συμμετοχής.