paidevo.gr

Συντάκτης: Γενς Τούραου – Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη

Από παλαιότερη διαδήλωση “Global Strike For Future” στη Σουηδία

Πριν από 15 χρόνια ο οικονομολόγος Νίκολας Στερν είχε αποδείξει ότι η προστασία του κλίματος μπορεί να κοστίζει, αλλά όχι τόσο όσο οι ζημιές από τη μη λήψη μέτρων.

Για πολλά χρόνια, όσοι παρακολουθούσαν από κοντά παγκόσμιες διασκέψεις και συναντήσεις ειδικών, πολιτικών και ακτιβιστών για την προστασία του κλίματος άκουγαν διαρκώς την εξής φράση: «Όλα βρίσκονται στην έκθεση Στερν». Η έκθεση του Βρετανού οικονομολόγου Νίκολας Στερν δημοσιεύθηκε το 2006 στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα στο Ναϊρόμπι. Εξέφραζε τότε τις σκέψεις πολλών και θεωρήθηκε ότι προηγούνταν της εποχής της. Το μεγάλο πλεονέκτημα της: δεν έμενε σε γενικολογίες ή ηθικολογίες αλλά απεναντίας τεκμηρίωσε με αριθμούς ότι η προστασία του κλίματος κοστίζει μεν, ωστόσο οι οικονομικές ζημίες σε πολλές χώρες θα μπορούσαν να είναι πολύ μεγαλύτερες εάν δεν λαμβάνονταν συγκεκριμένα μέτρα γι αυτόν τον σκοπό.

Μέχρι τότε κανένας οικονομολόγος δεν είχε προβεί σε τόσο συγκεκριμένες διατυπώσεις με απλά μαθηματικά. Κανένας δεν μπορούσε επίσης να ισχυριστεί ότι οι υπολογισμοί προέρχονταν από έναν αιθεροβάμονα ακτιβιστή. Ο Νίκολας Στερν είναι σήμερα 75 ετών. Σπούδασε Μαθηματικά και Οικονομικά στην Οξφόρδη και το Κέμπριτζ και εργάστηκε ως καθηγητής Οικονομικών. Διετέλεσε επικεφαλής οικονομολόγος στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, αργότερα στην Παγκόσμια Τράπεζα. Το 2005 κλήθηκε από τη βρετανική κυβέρνηση να συντάξει έκθεση για τις οικονομικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.

1% του παγκόσμιου ΑΕΠ για την κλιματική αλλαγή

Ο Στερν δεν μάσησε τα λόγια του. Από τότε είχε πει ότι πρέπει να δράσουμε άμεσα και αποτελεσματικά για την προστασία του κλίματος. Ο οικονομολόγος και σήμερα μέλος της Βουλής των Λόρδων είχε ζητήσει να διπλασιαστεί η κρατική χρηματοδότηση για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Υποστήριζε ότι τουλάχιστον 1% του παγκόσμιου ΑΕΠ πρέπει να διατεθεί για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Οι απώλειες για την παγκόσμια κοινότητα θα ήταν πολύ μεγαλύτερες, εάν δεν λαμβανόταν έστω αυτό το μέτρο.

Μέχρι σήμερα, μιάμιση δεκαετία μετά, ακτιβιστές αποτίουν ακόμη φόρο τιμής στο πρωτοποριακό έργο του Βρετανού οικονομολόγου, η οικογένεια του οποίου κατάγεται από τη Γερμανία. Σύμφωνα με τον Γιαν Κοβάλτσικ, ειδικό σε θέματα κλίματος στην περιβαλλοντική ομάδα της Οxfam «η έκθεση Στερν ευαισθητοποίησε τον κόσμο για τις οικονομικές συνέπειες της αδράνειας. Η ουσία της έγκειται στο ότι η προστασία του κλίματος είναι προς όφελος των οικονομιών». Ο Στερν με επιχειρήματα απέδειξε ότι η προστασία του κλίματος δεν αποτελεί εχθρό της ελεύθερης οικονομίας. Αντίθετα είναι απαραίτητη προϋπόθεσή της. «Το κόστος των συνεπειών της κλιματικής κρίσης είναι αυτό που δεν μπορεί να αντέξει ο κόσμος» παρατηρεί ο Κοβάλτσικ.

Πανικός για το μέλλον ή ρεαλισμός;

Πριν από δεκαπέντε χρόνια πολλοί άσκησαν κριτική στις θέσεις του Στερν θεωρώντας ότι είναι υπερβολικές και ότι προκαλούν πανικό. Ειδικά όταν ο Στερν έκανε λόγο για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 60% έως 80%. Ωστόσο σήμερα η ΕΕ για παράδειγμα φαίνεται να μην απέχει πολύ από τις εκτιμήσεις Στερν. Η Κομισιόν υπόσχεται να αγωνιστεί για την κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050 και να μειώσει τις επιβλαβείς εκπομπές κατά 55% ως το 2030. Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι θετικές πρωτοβουλίες είχαν ήδη ξεκινήσει από το 2006. Για παράδειγμα η τότε κυβέρνηση της Αυστραλίας ενέκρινε κονδύλια ύψους 60 εκατομμυρίων δολαρίων για πρότζεκτ που αφορούσαν την προστασία του κλίματος.

Μέχρι σήμερα πάντως ο Στερν παραμένει ενεργός στις συζητήσεις που αφορούν την προστασία του κλίματος. Ο Στερν επίσης συμμετείχε ως συνδιαπραγματευτής σε διάφορες διασκέψεις για το κλίμα, όπως η Διάσκεψη της Κοπεγχάγης του 2009. Μάλιστα τότε συμμετείχε στις συζητήσεις σχετικά με πρόταση των ΗΠΑ να δίνονται 100 εκατομμύρια δολάρια τον χρόνο σε φτωχότερες χώρες για την προστασία του κλίματος από το 2020. Η ιδέα αυτή αναμένεται να ακουστεί ξανά και στη Διάσκεψη για το Κλίμα στη Γλασκώβη, αν και ούτε και δώδεκα χρόνια μετά δεν έχουν συγκεντρωθεί αυτά τα χρήματα. Τώρα στόχος είναι να συγκεντρωθεί το ποσό των 100 εκατομμυρίων δολαρίων ως το 2023.

(Πηγή: dw.com)

Συντάκτης: Φανή Χαρίση

© AFP 2021 / JOHN MOORE

Το χαμηλό ποσοστό εμβολιασμού και ο ιός της γρίπης ανησυχεί τους επιστήμονες στο Εργαστήριο Μικροβιολογίας του ΑΠΘ που καθημερινά εξετάζουν δεκάδες δείγματα. Μάλιστα τις τελευταίες 15 ημέρες αυξάνονται σταθερά τα θετικά κρούσματα.

Σημαντική αύξηση των θετικών κρουσμάτων καταγράφει εδώ και δύο εβδομάδες το Εργαστήριο Μικροβιολογίας του ΑΠΘ στα δείγματα που παραλαμβάνει από τα νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης και άλλων περιοχών της Βόρειας Ελλάδας.

Η μεγάλη ανησυχία όμως των ειδικών του Εργαστηρίου είναι ότι φέτος θα εμφανιστεί η γρίπη και σε συνδυασμό με τον κορονοϊό, η επιβάρυνση είναι μεγαλύτερη, ενώ αυξάνεται και τη θνητότητα.

Καθημερινά στο εργαστήριο, όπως ανέφερε στο Sputnik η αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιατρικής Μικροβιολογίας Γεωργία Γκιούλα, «φτάνουν από 200 έως 400 και πλέον» δείγματα προς εξέταση κορονοϊού.

«Τις τελευταίες δύο εβδομάδες όμως έχει αυξηθεί ο αριθμός των θετικών. Δεν είμαστε στα επίπεδα του περσινού Νοεμβρίου, αλλά βλέπουμε μια σταθερή αύξηση τις τελευταίες ημέρες στα θετικά σε έναν σταθερό αριθμό δειγμάτων που έρχεται στο εργαστήριό μας» είπε χαρακτηριστικά.

Επισήμανε ότι η μετάλλαξη Δ έχει επικρατήσει «σχεδόν 100%» σε όλα τα θετικά δείγματα, ενώ οι ηλικίες όσων νοσούν από τον κορονοϊό στην πλειονότητα είναι «από 30 έως 50, δηλαδή νεαροί ενήλικες και μεσήλικες» ενώ «σποραδικά έχουμε και κάποια θετικά από παιδιά».

(Πηγή: sputniknews.gr)

Η κλιματική αλλαγή γίνεται κάθε χρόνο και πιο αισθητή. Διακρίνουμε σαφέστατα μια ανοδική τάση, η οποία σημαίνει υψηλότερο επίπεδο κινδύνου πυρκαγιών, αύξηση της διάρκειας των εποχών των πυρκαγιών, καθώς και έντονες και ταχέως εξαπλούμενες γιγαντιαίες πυρκαγιές, τις οποίες ελάχιστα μπορούν να αντιμετωπίσουν τα παραδοσιακά μέσα πυρόσβεσης.

Το 2020 καταγράφεται ως ένα ακόμη έτος κατά το οποίο οι πυρκαγιές κατέκαψαν μεγάλες φυσικές εκτάσεις στην Ευρώπη. Παρά το αυξημένο επίπεδο ετοιμότητας στις χώρες της ΕΕ, κάηκαν περίπου 340.000 εκτάρια στην ΕΕ το 2020, έκταση κατά 30 % μεγαλύτερη από το Λουξεμβούργο

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Κοινού Κέντρου της Επιτροπής (ΚΚΕρ) το 2021, η περίοδος των πυρκαγιών είναι ακόμη χειρότερη. Περίπου 0,5 εκατομμύρια εκτάρια γης έχουν γίνει παρανάλωμα του πυρός, εκ των οποίων το 61 % είναι δάση που θα χρειαστεί χρόνια για να ανακάμψουν.

Περίπου το 25 % των ζωνών που κάηκαν στην Ευρώπη βρίσκονται εντός περιοχών Natura 2000 — των ταμιευτήρων βιοποικιλότητας της ΕΕ.

Η ΕΕ ενίσχυσε φέτος την ικανότητά της να συνδράμει τις διάφορες χώρες κατά τη διάρκεια αυτής της εποχής των πυρκαγιών, και η ικανότητα αυτή χρησιμοποιήθηκε ήδη εκτενώς κατά τις μεγάλες πυρκαγιές που ξέσπασαν στην περιοχή της Μεσογείου το φετινό καλοκαίρι.

Η κλιματική αλλαγή γίνεται κάθε χρόνο και πιο αισθητή. Διακρίνουμε σαφέστατα μια ανοδική τάση, η οποία σημαίνει υψηλότερο επίπεδο κινδύνου πυρκαγιών, αύξηση της διάρκειας των εποχών των πυρκαγιών, καθώς και έντονες και ταχέως εξαπλούμενες γιγαντιαίες πυρκαγιές, τις οποίες ελάχιστα μπορούν να αντιμετωπίσουν τα παραδοσιακά μέσα πυρόσβεσης. Φέτος, είχαν ήδη καεί περίπου 130.000 εκτάρια έως τα τέλη Ιουνίου, οπότε αρχίζει κατά κανόνα η εποχή των πυρκαγιών.

Οι πυρκαγιές δεν πλήττουν πλέον μόνο τα κράτη της νότιας Ευρώπης, αλλά αποτελούν αυξανόμενη απειλή και για την κεντρική και βόρεια Ευρώπη. Περισσότερες από 9 στις 10 πυρκαγιές στην ΕΕ προκαλούνται από ανθρώπινες ενέργειες. Οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού και οι εκπαιδευτικές εκστρατείες σχετικά με τον κίνδυνο πυρκαγιών είναι καίριας σημασίας για την πρόληψη των καταστροφών.

Κύρια πορίσματα της έκθεσης

-Η έκθεση του 2020 για τις δασικές πυρκαγιές δείχνει ότι η Ρουμανία ήταν η χώρα που επλήγη περισσότερο, ακολουθούμενη από την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιταλία, σύμφωνα με τις εκθέσεις των κρατών μελών·
-Οι δασικές πυρκαγιές έπληξαν σοβαρά τις προστατευόμενες περιοχές Natura 2000 της Ευρώπης: κάηκαν 136 331 εκτάρια —περίπου το 40 % του συνόλου της καμένης γης το 2020—, έκταση ελαφρώς λιγότερη από ό,τι το 2019, αλλά πάνω από τον μέσο όρο των τελευταίων 9 ετών·
-Όπως και το 2019, δυστυχώς, στη Ρουμανία βρίσκεται και πάλι σχεδόν το ήμισυ των εκτάσεων που κάηκαν σε περιοχές Natura 2000, κυρίως στην προστατευόμενη περιοχή του δέλτα του Δούναβη·
-Το 2020, πυρκαγιές έκτασης άνω των 30 εκταρίων ξέσπασαν σε 20 κράτη μέλη της ΕΕ κατακαίγοντας 339.489 εκτάρια συνολικά, έκταση που υπερβαίνει ελαφρώς εκείνη που κάηκε το 2019·
-Επίσης, περισσότεροι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους την περίοδο των πυρκαγιών του 2020 από ό,τι το 2019: στις εκθέσεις που υποβλήθηκαν από την Ισπανία αναφέρονται έξι νεκροί, τέσσερις εκ των οποίων ήταν πυροσβέστες·
-Το 2020, η ταχεία χαρτογράφηση της υπηρεσίας διαχείρισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης Copernicus ενεργοποιήθηκε 17 φορές για τη λεπτομερή χαρτογράφηση δασικών πυρκαγιών, δηλαδή λιγότερες φορές από ό,τι μέχρι σήμερα το 2021·
-Ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της ΕΕ αναβαθμίστηκε με έναν στόλο πυροσβεστικών αεροσκαφών μέσω του rescEU το 2019, γεγονός που ενίσχυσε την ικανότητά του να συνδράμει τις διάφορες χώρες κατά τη διάρκεια αυτής της εποχής πυρκαγιών.
-Η περίοδος δασικών πυρκαγιών του 2020 χαρακτηρίστηκε από μεγάλο αριθμό ανεξέλεγκτων πυρκαγιών το πρώτο εξάμηνο. Πυρκαγιές ξέσπασαν τον χειμώνα στο δέλτα του Δούναβη και στα Πυρηναία, και την άνοιξη κυρίως στην περιοχή των Βαλκανίων. Οι χώρες που επλήγησαν περισσότερο το καλοκαίρι και το φθινόπωρο ήταν οι χώρες της Μεσογείου, ιδίως η Ισπανία και η Πορτογαλία, στις οποίες καταγράφηκαν οι μεγαλύτερες πυρκαγιές στην ΕΕ το 2020. Οι μεγαλύτερες δασικές πυρκαγιές του έτους σημειώθηκαν εκτός της ΕΕ, στην Ουκρανία κοντά στον πυρηνικό αντιδραστήρα του Τσερνομπίλ.

Η Επίτροπος Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας, Μαρίγια Γκαμπριέλ, αρμόδια για το Κοινό Κέντρο Ερευνών, δήλωσε σχετικά: «Η κλιματική αλλαγή αυξάνει τον κίνδυνο και το μέγεθος των δασικών πυρκαγιών παντού στον πλανήτη. Από το 2016, οι πρωτοφανείς πυρκαγιές που συνέβησαν σε όλον τον κόσμο έχουν συμπεριφορά και ένταση που όμοιές τους δεν είχαμε αντιμετωπίσει ποτέ στο παρελθόν. Τις τελευταίες δεκαετίες είδαμε τα δάση μας να αναπτύσσονται στην ΕΕ· χρειάζεται περισσότερο από ποτέ να διαφυλάξουμε τα δάση αυτά προκειμένου να θεραπεύσουμε τον πλανήτη μας. Το ΚΚΕρ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κινητοποιούν την επιστήμη, τις τεχνολογίες, τις πολιτικές και τη συνεργασία όλων με σκοπό την πρόληψη αυτών των τεράστιων πυρκαγιών, τη διαφύλαξη των δασών μας, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και, κυρίως, την προστασία ζωών στην ΕΕ και πέραν αυτής.»

Ο Επίτροπος Διαχείρισης Κρίσεων, κ. Γιάνες Λέναρτσιτς, δήλωσε: «Οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν σημαντικό κίνδυνο καταστροφών για ολόκληρη την Ευρώπη καθώς και για τις άλλες περιοχές του πλανήτη. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της ΕΕ ανταποκρίθηκε σε περισσότερες από σαράντα μεγάλης κλίμακας καταστάσεις έκτακτης ανάγκης που αφορούσαν δασικές πυρκαγιές. Η κλιματική αλλαγή επιμηκύνει επίσης κατά αρκετούς μήνες την περίοδο των δασικών πυρκαγιών, αυξάνοντας την πιθανότητα να αντιμετωπίσουν οι ευρωπαϊκές κοινότητες στο μέλλον περισσότερες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης λόγω δασικών πυρκαγιών. Είμαστε αποφασισμένοι και αποφασισμένες να καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για την ενίσχυση της αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών σε όλη την ΕΕ, ώστε να βοηθήσουμε στην πρόληψη, την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών.»

Τέλος, ο Επίτροπος Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείας, κ. Βιργκίνιους Σινκέβιτσιους, δήλωσε: «Η κλιματική αλλαγή αυξάνει τη διάρκεια και την επικινδυνότητα των εποχών των πυρκαγιών θέτοντας έτσι σε κίνδυνο περισσότερες ζωές και απειλώντας τη φύση. Η σημερινή έκθεση δείχνει πόσο καταστροφική υπήρξε η περυσινή χρονιά, όπως προκύπτει και από τα στοιχεία του τρέχοντος έτους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε μια νέα δασική στρατηγική της ΕΕ με σκοπό την αύξηση της ανθεκτικότητας των δασών στην Ευρώπη. Η ύπαρξη υγιών και ανθεκτικών δασών, καθώς και εκτάσεων που υπόκεινται σε διαχείριση κατά τρόπο που προστατεύει τη βιοποικιλότητα και τους ανθρώπους, είναι ζωτικής σημασίας για τον μετριασμό των επιπτώσεων των δασικών πυρκαγιών. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο συνεργαζόμαστε με τους εταίρους μας και τις εθνικές αρχές με στόχο να καθιερωθεί ως κανόνας η πρόληψη των δασικών πυρκαγιών βάσει χερσαίων λύσεων.»

(Πηγή: in.gr)

Συντάκτης: Χρήστος Ράπτης

Η δυσάρεστη αυτή είδηση που αφορά μια μόνο περιοχή της χώρας, καταδεικνύει και το μέγεθος του προβλήματος. Μετά την αναστολή λειτουργίας εκατοντάδων σχολείων της χώρας λόγω έλλειψης μαθητών, μαθαίνουμε πως στη Καλαμάτα 748 μαθητές εντάχθηκαν σε πρόγραμμα παροχής ενός σάντουιτς από τον Δήμο

Επτακόσιοι σαράντα οκτώ (748) μαθητές Δημοτικών Σχολείων και του Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου Λυκείου Καλαμάτας του Δήμου Καλαμάτας, κρίθηκε από τους Διευθυντές των οικείων Σχολείων και τους Διευθυντές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Μεσσηνίας, ότι έχουν άμεση ανάγκη παροχής δεκατιανού (σάντουιτς).

Στο πλαίσιο αυτό, σε συνέχεια της καταγραφής που υπήρξε από τους εκπροσώπους της εκπαιδευτικής κοινότητας, υπεγράφη η σχετική απόφαση Δημάρχου, για την παροχή δεκατιανού σε μαθητές σχολείων του Δήμου Καλαμάτας κατά το σχολικό έτος 2021-2022 και η απόφαση αυτή κοινοποιήθηκε στις Διευθύνσεις Α/Βάθμιας & B/ Βάθμιας Εκπαίδευσης Π.Ε. Μεσσηνίας, στα αναφερόμενα Δημοτικά Σχολεία και τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Δήμου.

Η είδηση αυτή δεν αποτελεί πλέον ένα σοκαριστικό νέο. Όταν μαθαίναμε για μαθητές που λιποθυμούν στα σχολεία από ασιτία τσιμιόμασταν ώστε να καταλάβουμε αν είμασταν ξύπνιοι ή βλέπαμε κάποιον εφιάλτη. Το σοκ διαδέχθηκε η στεναχώρια κάποιων, η ευαισθητοποίηση άλλων και η αποδοχή της κατάστασης.

Αυτό έρχεται να προστεθεί στη κατάθεση ψυχής που κάνανε πολλοί δήμαρχοι της χώρας, με εμφανή συγκίνηση στα μάτια τους, πως κατά τη διάρκεια της καραντίνας, σε πολλά σπίτια που παρέδιδαν οι ίδιοι τρόφιμα, τα τρόφιμα αυτά ήταν και τα μοναδικά που υπήρχαν.

Για όποιον θέλει να διαπιστώσει από κοντά τι συμβαίνει δεν έχει παρά να κλείσει ένα ραντεβού με κάποια κοινωνική δομή και να το διαπιστώσει με τα ίδια του τα μάτια. Στην χώρα μας ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού πεινάει. Σε όποιον αυτό δεν σημαίνει κάτι είναι επειδή δεν έχει νιώσει πείνα. Να κλαίει το παιδί του επειδή δεν έχει να φάει. Και όχι επειδή δεν έχει κινητό τελευταίας γενιάς.

(Πηγή: in.gr)

Ποια παιδιά κινδυνεύουν περισσότερο – Ο ρόλος του μορφωτικού επιπέδου και οι μονογονεϊκές οικογένειες

Συγκλονίζουν τα στοιχεία που έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα η Eurostat αναφορικά με το πόσα παιδιά στην Ευρωπαϊκή Ένωση κινδυνεύουν από φτώχεια ή κοινωνικό αποκλεισμό. Τραγική είναι η εικόνα στην Ελλάδα.

Ειδικότερα, το 2020, το 24,2% των παιδιών (κάτω των 18 ετών) στην ΕΕ διέτρεχαν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού σε σύγκριση με το 21,7% των ενηλίκων (18–64) και το 20,4% των ηλικιωμένων (65 ετών και άνω).

Οι παράγοντες που επηρεάζουν τον κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού στην ΕΕ το 2020 περιελάμβαναν:

Ένταση εργασίας : Το 71,9% του πληθυσμού ηλικίας κάτω των 60 ετών που ζούσε σε νοικοκυριά πολύ χαμηλής έντασης εργασίας με εξαρτώμενα παιδιά διέτρεχε κίνδυνο φτώχειας.

Επίπεδο εκπαίδευσης : Το 50,5% των παιδιών των οποίων το μορφωτικό επίπεδο των γονέων ήταν χαμηλό διέτρεχαν κίνδυνο φτώχειας σε σύγκριση με το 7,7% των παιδιών των οποίων το μορφωτικό επίπεδο των γονέων ήταν υψηλό.

Τύπος νοικοκυριού : νοικοκυριά που αποτελούνταν από ένα άτομο με εξαρτώμενα παιδιά (42,1%), νοικοκυριά με ένα άτομο (33,2%) και νοικοκυριά που αποτελούνταν από δύο ενήλικες με τρία ή περισσότερα εξαρτώμενα παιδιά (29,6%) είχαν τον υψηλότερο κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού.

Μεταναστευτικό υπόβαθρο : παιδιά με τουλάχιστον έναν γονέα με μεταναστευτικό υπόβαθρο διέτρεχαν μεγαλύτερο κίνδυνο φτώχειας από τα παιδιά των οποίων οι γονείς ήταν και οι δύο γεννημένοι στη χώρα (32,9% έναντι 15,3%).

Συνθήκες διαβίωσης : Το 14,1% των νοικοκυριών που αποτελούνται από ένα άγαμο άτομο με εξαρτώμενα παιδιά ήταν σε σοβαρή υλική και κοινωνική στέρηση σε σύγκριση με το 7,5% όλων των νοικοκυριών με εξαρτώμενα παιδιά.

Πού κινδυνεύουν περισσότερο τα παιδιά

Μεταξύ των χωρών της ΕΕ, η Ρουμανία κατέγραψε το υψηλότερο ποσοστό παιδιών σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού (41,5%) το 2020, ακολουθούμενη από τη Βουλγαρία (36,2%), την Ισπανία (31,8%) και την Ελλάδα (31,5%).
Αντίθετα, η Σλοβενία ​​(12,1%) και η Τσεχία (12,9%) είχαν τα χαμηλότερα ποσοστά, μπροστά από τη Δανία (13,5%) και τη Φινλανδία (14,5%).

Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΦΤΩΧΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

(Πηγή: in.gr)

Φωτογραφία της έκλαμψης από τη NASA

Ο Ήλιος εξέπεμψε μια σημαντική ηλιακή έκλαμψη την Πέμπτη, η οποία έγινε αντιληπτή από το Παρατηρητήριο Ηλιακής Δυναμικής (SDO) της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA).

Τα ηλιακά φορτισμένα σωματίδια από την έκλαμψη και τη συνοδευτική στεμματική έκρηξη μάζας αναμένεται να πλήξουν τη Γη σήμερα ή το Σαββατοκύριακο, κάτι που μπορεί να προκαλέσει θεαματικό σέλας στις βόρειες αρκτικές περιοχές ή και να επηρεάσει τις δορυφορικές επικοινωνίες.

Οι εκλάμψεις αυτές είναι ισχυρές εκρήξεις ακτινοβολίας, η οποία δεν μπορεί να διαπεράσει την ατμόσφαιρα και να βλάψει τους ανθρώπους, αλλά – αν είναι αρκετά ισχυρή όπως η συγκεκριμένη – είναι δυνατό να προκαλέσει ατμοσφαιρική διαταραχή, δηλαδή στον διαστημικό “καιρό” και κατ’ επέκταση προβλήματα στο στρώμα όπου “ταξιδεύουν” τα σήματα GPS και επικοινωνιών.

Η έκλαμψη της Πέμπτης ήταν ισχύος Χ1 (η Χ είναι η πιο ισχυρή κατηγορία εκλάμψεων, με τις Χ2 να έχουν διπλάσια ένταση από τις Χ1, τις Χ3 διπλάσια από τις Χ2 κλπ). Οι πιο ασθενείς εκλάμψεις είναι της κατηγορίας C, ενώ οι ενδιάμεσες της κατηγορίας Μ.

Οι εκλάμψεις μπορεί να συνοδεύονται από στεμματικές εκρήξεις ηλιακής μάζας, πολύ φορτισμένων σωματιδίων τα οποία ταξιδεύουν στο διάστημα με τεράστιες ταχύτητες. Η έκλαμψη της Πέμπτης προήλθε από μια ενεργή ηλιακή κηλίδα (AR2887) στο κέντρο του Ήλιου, η οποία “βλέπει” προς τη Γη.

Ο Ήλιος βρίσκεται στην αρχική φάση του τρέχοντος κύκλου της δραστηριότητας του, που κάθε φορά διαρκεί περίπου 11 χρόνια. Ο τωρινός κύκλος άρχισε το Δεκέμβριο του 2019.

(Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Γιάννης Ντάνασης, Πάνος Μαλανδράκης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα δεδομένα σχετικά με την περίοδο επώασης του κορονοϊού (https://www.webmd.com/lung/coronavirus-incubation-period#1).

Τι είναι η περίοδος επώασης;

Η περίοδος επώασης είναι ο αριθμός των ημερών από τη στιγμή που το άτομο έχει μολυνθεί από τον ιό μέχρι και τη στιγμή που μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα. Με βάση την περίοδο επώασης του ιού λαμβάνονται αποφάσεις σχετικά με τη διάρκεια της καραντίνας κατά τη διάρκεια μιας επιδημίας του ιού.

Ποια είναι η περίοδος επώασης για τον κορονοϊό;

Σύμφωνα με τα στοιχεία που συλλέχθηκαν κατά το αρχικό κύμα της πανδημίας, τα συμπτώματα της COVID-19 εμφανίστηκαν κατά μέσο όρο σε 5,6 ημέρες μετά την επαφή με γνωστό κρούσμα. Σπανιότερα, τα συμπτώματα εμφανίστηκαν μόλις 2 ημέρες μετά την έκθεση. Τα περισσότερα άτομα που εμφάνισαν συμπτώματα τα είχαν εμφανίσει μέχρι την 12^η ημέρα από την έκθεση στον ιό. Σε σπάνιες περιπτώσεις (1%), τα συμπτώματα εμφανίστηκαν μετά από 14 ημέρες. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να έχουν τον SARS-CoV-2 και να μην εμφανίζουν ποτέ συμπτώματα. Άλλοι μπορεί να μην γνωρίζουν ότι έχουν μολυνθεί επειδή τα συμπτώματά τους είναι πολύ ήπια.

Ποια είναι η περίοδος επώασης για το στέλεχος Δέλτα;

Το νέο στέλεχος Δέλτα που έχει πλέον επικρατήσει σε Ευρώπη και Αμερική φέρει μεταλλαγές που επιτρέπουν στον ιό να παράγει μεγαλύτερο φορτίο ιικών σωματιδίων στο σώμα. Αυτό καθιστά την παραλλαγή Δέλτα περισσότερο από 2 φορές πιο μεταδοτική από άλλες παραλλαγές. Μια μελέτη από την Κίνα έδειξε ότι το ιικό φορτίο μπορεί να είναι έως και 1.000 φορές μεγαλύτερο από αυτό των προηγούμενων στελεχών του SARS-CoV-2. Οι έρευνες δείχνουν ότι η παραλλαγή Δέλτα εξαπλώνεται ταχύτερα και έχει μικρότερη περίοδο επώασης από τις προηγούμενες παραλλαγές του SARS-CoV-2. Η περίοδος επώασης για το στέλεχος Δέλτα είναι περίπου 4 ημέρες.

Πότε είμαστε πιο μεταδοτικοί;

Εκτιμάται ότι τα άτομα που μολύνονται από τον SARS-CoV-2 ξεκινούν να μεταδίδουν 2 έως 3 ημέρες πριν από την έναρξη των συμπτωμάτων και είναι ιδιαίτερα μεταδοτικοί 1 έως 2 ημέρες πριν την έναρξη των συμπτωμάτων.

Τι πρέπει να κάνει ένα εμβολιασμένο άτομο έχει εκτεθεί στον SARS–CoV-2;

Σύμφωνα με τις συστάσεις των Κέντρων Ελέγχου Νοσηματών των ΗΠΑ, ένα εμβολιασμένο άτομο που έχει εκτεθεί στον SARS-CoV-2 πρέπει να προβεί σε διαγνωστικό έλεγχο 3-5 ημέρες μετά την έκθεση στον ιό ακόμα και σε απουσία συμπτωμάτων. Συστήνεται ισχυρά η χρήση μάσκας προσώπου σε κλειστούς δημόσιους χώρους για 14 ημέρες μετά την έκθεση ή μέχρι το αρνητικό αποτέλεσμα του διαγνωστικού ελέγχου για COVID-19.

(Πηγή: enikos.gr)

Συντάκτης: Ιωάννα Κλεφτογιάννη

© Φωτογραφία : Konstantinos Tsakalidis / SOOC

Τα προβλήματα του κλάδου, που τελευταία δοκιμάζεται και λόγω των ακραίων καιρικών συνθηκών, αναλύουν στο Sputnik, εκπρόσωποι συνδικάτων – σωματείων και εργαζόμενοι.

Επάγγελμα Courier. Αποστολές delivery. Θα περίμενε κανείς ότι ο κλάδος θα έπεφτε στη δίνη των περικοπών, μετά την υψηλή ζήτηση των lockdοwn, που οδήγησε σε νέες προσλήψεις.

«Κάθε άλλο. Υπάρχει πολύ μεγάλη ζήτηση αμείωτα» μας λέει εκπρόσωπος από τη Συνέλευση Βάσης Εργαζομένων Οδηγών Δικύκλου, που βάσει του κανονισμού τους, δεν μπορεί να κάνει δήλωση επώνυμα.

«Μαζικές απολύσεις δεν γίνονται γιατί δεν έγιναν και μαζικές προσλήψεις» μας διευκρινίζει κι ο πρώην πρόεδρος του Συνδικάτου Εργατοϋπαλλήλων Ταχυδρομείων Ταχυμεταφορών Αττικής ΣΕΤΤΑ Βασίλης Βήττος.

«Καμία απόλυση»

Από το λογιστήριο της ACS Courier, στο υποκατάστημα του Συντάγματος, στο ίδιο ερώτημα που τους θέσαμε μας δόθηκε το στοιχείο της πρόσληψης περί τα 4 άτομα για ταχυμεταφορές (στο συγκεκριμένο πάντα υποκατάστημα) λόγω μεγάλης κίνησης, την περίοδο των καραντινών, εκ των οποίων «κανείς δεν έχει απολυθεί, παρότι η ζήτηση έχει μικρή κάμψη» όπως μας σημείωσαν.

Και ο κ. Κεφαλάς, μέλος της επιτροπής Αγώνων Διανομέων επιβεβαιώνει ότι έγιναν περιορισμένες προσλήψεις στην καραντίνα, όπου δεν τις διαδέχτηκαν απολύσεις.

Το πρόβλημα στον κλάδο των διανομέων κούριερ δεν είναι επομένως οι απολύσεις, μας υπογραμμίζει, αλλά οι «δολοφονίες», όπως τις ονομάζει, χωρίς περιστροφές, στην άσφαλτο, φέρνοντάς μας το πρόσφατο παράδειγμα των δυο θανάτων ταχυμεταφορέων σε τροχαία.

Περιστατικά που συνδέει με τους επαχθείς όρους εργασίας του κλάδου.

(Πηγή: sputniknews.gr)

VIA ASSOCIATED PRESS

Το Αφγανιστάν αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση στον κόσμο, με τη χώρα να βλέπει απότομη επιδείνωση της κατάστασης από τότε που οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την εξουσία τον Αύγουστο.

Τα διεθνή κεφάλαια που στήριζαν την εύθραυστη οικονομία της χώρας έχουν αποσυρθεί, καθώς ο κόσμος συζητά πώς θα αντιμετωπίσει το καθεστώς των Ταλιμπάν.

Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν εκδώσει ηχηρή προειδοποίηση ότι εκατομμύρια άνθρωποι θα πεθάνουν εάν η επείγουσα βοήθεια δεν φτάσει σύντομα στη χώρα.

Ενδεικτική της δραματικής κατάστασης που επικρατεί είναι η δραματική ιστορία που έφερε στο φως της δημοσιότητας το BBC για μια οικογένεια στην πόλη Χεράτ, η οποία λιμοκτονεί και αναγκάστηκε να πουλήσει το νεογέννητο κοριτσάκι της έναντι μόλις 500 δολαρίων.

«Τα υπόλοιπα παιδιά μας πεινάνε, οπότε αναγκαστήκαμε να πουλήσουμε την μια κόρη μας» λέει δακρυσμένη η μητέρα του παιδιού.

Ο πατέρας, συλλέκτης απορριμμάτων στο επάγγελμα, πλέον δεν βγάζει ούτε αυτά τα λίγα που κέρδιζε.

«Λιμοκτονούμε, δεν έχουν ούτε καν λάδι ή αλεύρι στο σπίτι» περιγράφει. Και συνεχίζει: «Έπρεπε να πουλήσω την κόρη μου, δεν είχα άλλη επιλογή».

Τα χρήματα αυτά θα τους εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους για τους επόμενους λιγοστούς μήνες. Αλλά το τίμημα είναι αβάσταχτο: δεν θα ξαναδούν το παιδί τους.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του BBC, υπάρχουν κι άλλες οικογένειες που έχουν προβεί σε αυτό που σε οποιαδήποτε χώρα του προηγμένου κόσμου φαντάζει αδιανόητο.

Στο ανατριχιαστικό βίντεο η δημοσιογράφος αναφέρει ότι κάποιος πλησίασε ακόμη και το τηλεοπτικό συνεργείο, ρωτώντας εάν επιθυμούσαν να αγοράσουν το παιδί τους.

Τουλάχιστον 1 εκατ. παιδιά είναι αντιμέτωπα με τον θάνατο στο Αφγανιστάν.

(Πηγή: huffingtonpost.gr με πληροφορίες από BBC)

Οι ιοί του κοινού κρυολογήματος παραμονεύουν και φέτος, έτοιμοι να εισβάλουν στη ρινική κοιλότητα και να μας ταλαιπωρήσουν. Με τη σωστή πρόληψη και με έμφαση στην αυτοφροντίδα όμως, τους κρατάμε μακριά και απολαμβάνουμε ανενόχλητοι τη θαλπωρή του φθινοπώρου

Βροχές, ψυχρός καιρός και υγρασία μαρτυρούν πως βρισκόμαστε στην καρδιά του φθινοπώρου και, παράλληλα, σηματοδοτούν την κυκλοφορία των αναπνευστικών ιών του κοινού κρυολογήματος που έρχονται να μας ταλαιπωρήσουν. Μπορεί δύο χρόνια τώρα το ενδιαφέρον να επικεντρώθηκε στον νέο κορωνοϊό, αλλά είναι βέβαιο ότι όσο χειμωνιάζει το «ξεχασμένο» κοινό κρυολόγημα θα κάνει αισθητή την παρουσία του. Οι ιοί του κοινού κρυολογήματος θα μας χτυπήσουν την πόρτα και η σωστή πρόληψη και αυτοφροντίδα θα μας βοηθήσουν να τους κρατήσουμε εκεί.

Τι σημαίνει όμως αυτοφροντίδα; Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η φροντίδα του εαυτού μας περιλαμβάνει την προαγωγή και διατήρηση της υγείας μας, την αποφυγή μιας ασθένειας αλλά και την ικανότητα να την αντιμετωπίσουμε μόνοι ή με την παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Και στο κοινό κρυολόγημα, η αυτοφροντίδα μας ξεκινά από τη σωστή υγιεινή της ρινικής περιοχής.

Η μύτη είναι το όργανο που εξασφαλίζει τη σωστή αναπνοή και προφυλάσσει το αναπνευστικό σύστημα, φιλτράροντας αφενός τον εισπνεόμενο αέρα από ρύπους, σκόνη, γύρη και λοιμογόνους παράγοντες και, αφετέρου, φροντίζοντας να φτάσει στους πνεύμονες υγρός και θερμός ώστε να μην προκληθεί ξηρότητα στους αεραγωγούς.

Παράλληλα, αποτελώντας πύλη εισόδου για τους ιούς αλλά και κομμάτι της πρώτης γραμμής άμυνας του οργανισμού, πρέπει να μεριμνήσουμε για την προστασία, την επαρκή θωράκισή της και την εξασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της.

Κρατώντας σε απόσταση τον «εχθρό»

Η χρήση μάσκας σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους δημιουργεί το πρώτο προστατευτικό φράγμα για τη μύτη, προσέχοντας κατά την εφαρμογή και αφαίρεσή της να έχουμε καθαρά τα χέρια μας με σχολαστικό πλύσιμο -20 δευτερόλεπτα τουλάχιστον με ζεστό νερό και σαπούνι- ή χρήση απολυμαντικών τζελ. Παράλληλα, και παρά την καλή υγιεινή, προσέχουμε την επαφή των χεριών με το πρόσωπο, τη μύτη, το στόμα ή τα μάτια, ώστε να αποτρέψουμε πιθανή εισαγωγή παθογόνων στον οργανισμό μας.

Αγκαλιές, χειραψίες και φιλιά πρέπει όσο το δυνατόν να αποφεύγονται. Η εύκολη μετάδοση ιών με τις παραπάνω επαφές επιβάλλουν να εκδηλώνουμε τα αισθήματά μας από ασφαλείς αποστάσεις και, κατ’ επέκταση, επιλέγουμε χώρους που το επιτρέπουν. Πολυσύχναστα μέρη και συνωστισμοί διευκολύνουν τη διασπορά ιών. Σε περιπτώσεις κλειστών χώρων δε, μειώνουμε τον κίνδυνο με τον καλό αερισμό.

Τηρώντας τα παραπάνω, ορθώνουμε τα πρώτα τείχη ενάντια στους ιούς και προετοιμαζόμαστε κατάλληλα για το ενδεχόμενο μιας ιογενούς λοίμωξης. Ακόμη και αν ο ιός καταφέρει να εισβάλει, είναι στο χέρι μας να κάνουμε τις απαραίτητες κινήσεις για να ολοκληρώσει γρηγορότερα τον κύκλο του και, με την κατάλληλη αυτοφροντίδα, να περάσουμε τη λοίμωξη όσο το δυνατόν ανώδυνα.

Φροντίζοντας τον πολυτιμότερο σύμμαχο

Η μύτη θα αποτελέσει τον κύριο «στόχο» του κοινού κρυολογήματος, με βασικό σύμπτωμα τη συμφόρησή της και την καταρροή. Η «βουλωμένη» μύτη διαταράσσει την καθημερινότητα, εμποδίζοντας την ελεύθερη αναπνοή, την απόλαυση του φαγητού αλλά και τον ύπνο.

Επομένως για να μην αφήσετε τη μύτη να «κλείσει» συνιστάται να:

• καταναλώνετε άφθονα υγρά, κυρίως νερό καθώς και αφεψήματα βοτάνων όπως χαμομήλι, τα οποία επιτρέπουν την ταχύτερη ρευστοποίηση και αποβολή των εκκρίσεων.
• κάνετε εισπνοές ατμού πάνω από καυτό νερό σε λεκάνη για τον ίδιο λόγο.
• χρησιμοποιήσετε ένα αποτελεσματικό ρινικό αποσυμφορητικό σπρέι – είναι ένας γρήγορος τρόπος να ανακουφίσετε το οίδημα στη μύτη, που προκαλεί τη συμφόρηση. Τα ρινικά σπρέι δρουν άμεσα συστέλλοντας τα αιμοφόρα αγγεία της μύτης με αποτέλεσμα να αποσυμφορείται ο βλεννογόνος της μύτης. Η ανακούφιση που προσφέρει το αποσυμφορητικό σπρέι ευτυχώς έχει διάρκεια, ακόμη και δέκα ωρών! Συχνά ένας ψεκασμός σε κάθε ρουθούνι, 2 έως 3 φορές την ημέρα είναι αρκετός. Εάν όμως μετά από πέντε συνεχόμενες μέρες χρήσης η κατάστασή σας δεν έχει βελτιωθεί, ή εάν αισθάνεστε χειρότερα πρέπει να απευθυνθείτε σε γιατρό.
• ανασηκώσετε το κεφάλι σας στο κρεβάτι ώστε να βοηθήσετε στην καταρροή της μύτης.
• αυξήσετε την υγρασία της ατμόσφαιρας με χρήση υγραντήρα, ο οποίος περιορίζει την ξηρότητα και διευκολύνει την αναπνοή.

Πέρα από τη μύτη, μεριμνήστε για τη συνολική ενίσχυση του οργανισμού με υγιεινή διατροφή, επαρκή ξεκούραση και ύπνο, η στέρηση του οποίου αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα.

Μην ξεχνάτε πως η φροντίδα του εαυτού σας δεν είναι πολυτέλεια αλλά η κίνηση-κλειδί για την πρόληψη και αντιμετώπιση κάθε ανεπιθύμητης επιπλοκής της υγείας. Είναι η «συνήθεια» που, και φέτος, θα απλώσει ένα ισχυρό πέπλο προστασίας που θα κρατήσει μακριά ιούς και άλλες απειλές, για να απολαύσετε ανενόχλητοι τη θαλπωρή του φθινοπώρου.

(Πηγή: ygeiamou.gr)

Τι θα σημαίνει για τη χώρα μας η γρήγορη υπερθέρμανση του πλανήτη τις επόμενες δεκαετίες; Πρόσφατη έρευνα της διαΝΕΟσις κατέγραψε για πρώτη φορά ακριβείς εκτιμήσεις για τις κλιματικές συνθήκες στην Ελλάδα τις επόμενες δεκαετίες εν μέσω κλιματικής αλλαγής.

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, στη συντριπτική πλειοψηφία των κλιματικών παραμέτρων και γεωγραφικών περιοχών, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα θα είναι αρνητικές, αν και δεν θα είναι πάντα της ίδιας έντασης και δεν αποτυπώνονται ισότιμα σε όλες τις παραμέτρους ή τις περιοχές της χώρας. Ακολουθούν κάποιες ενδεικτικές εκτιμήσεις:

Μέση θερμοκρασία στο ευρύτερο πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας την περίοδο 1971-2000: 15,6°C
Μέση θερμοκρασία για τις υποπεριόδους 2026- 2045 και 2046-2065: Από 17°C μέχρι 18°C

Μέσος όρος ημερών παγετού στα Ιωάννινα ετησίως, την περίοδο 1971-2000: 31
Μέσος όρος ημερών παγετού το 2046-2065, αν ισχύσει το αισιόδοξο σενάριο: 19
Μέσος όρος ημερών παγετού το 2026-2045, αν ισχύσει το μεσαίο σενάριο: 12
Μέσος όρος ημερών παγετού το 2046- 2065, αν ισχύσει το απαισιόδοξο σενάριο: 5

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μέχρι το 2050:

• Οι ημέρες με καύσωνα στην Ελλάδα θα αυξηθούν κατά 15-20 ημέρες ετησίως.
• Η βροχόπτωση θα μειωθεί από 10% έως 30%.
• Οι ημέρες υψηλού κινδύνου πυρκαγιάς θα αυξηθούν από 15% έως και 70%.
• Tα ακραία καιρικά φαινόμενα θα είναι πολύ πιο συχνά.

Συνολικά στο επίπεδο της χώρας:

Αισιόδοξο σενάριο: η θερμοκρασία θα αυξηθεί περί τους 2°C μέχρι τα μέσα του αιώνα.
Μεσαίο σενάριο: η θερμοκρασία θα αυξηθεί μέχρι 2,5°C μέχρι τα μέσα του αιώνα.
Απαισιόδοξο σενάριο: η θερμοκρασία θα αυξηθεί περί τους 3,4°C στην ηπειρωτική Ελλάδα.

Δείτε στο γράφημα μερικές από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα:

(Πηγή: cnn.gr)

Συντάκτης: Μαργαρίτα Βεργολιά

Εν μέσω πανδημίας, το 2020, στις ΗΠΑ, η βιομηχανία πλαστικών -το 99% των οποίων παράγεται μέχρι σήμερα από την επεξεργασία ορυκτών καυσίμων- υπολογίζεται ότι ήταν υπεύθυνη για τη συνολική εκπομπή τουλάχιστον 232 εκατομμυρίων τόνων ισοδύναμων διοξειδίου του άνθρακα (CO2e): συμπεριλαμβανομένων δηλαδή, εκτός του CO2, και άλλων αερίων του θερμοκηπίου.

Ο όγκος αυτός «αντιστοιχεί με τις μέσες εκπομπές 116 σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέσου μεγέθους (500 MW), με καύση άνθρακα», αναφέρει έκθεση του προγράμματος Beyond Plastics του Κολεγίου Μπένινγκτον στις ΗΠΑ.

Κι αυτή η σημαντική επιβάρυνση του περιβάλλοντος – υπογραμμίζουν οι συντάκτες της- έγινε σε μεγάλο βαθμό για την παραγωγή πλαστικών μιας χρήσης: από μάσκες προσώπου και σακούλες, έως μπουκάλια, ποτήρια καφέ και μεμβράνες φαγητού.

Η ήδη ανησυχητική αυτή κατάσταση βαίνει με σταθερούς και γρήγορους ρυθμούς προς επιδείνωση, τονίζουν.

Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του διανύουμε, εκτιμούν, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τη βιομηχανία πλαστικών θα ξεπεράσουν στις ΗΠΑ ακόμη και αυτές των -υπό περιορισμό πια- ρυπογόνων μονάδων παραγωγής ενέργειας με χρήση ορυκτών καυσίμων.

Εξ ου και χαρακτηρίζουν τα πλαστικά τον «νέο άνθρακα».

Περιβαλλοντική επιβάρυνση, με κοινωνικές ανισότητες

Σήμερα, σύμφωνα με την έκθεση, το 90% των καταγεγραμμένων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από την αμερικανική βιομηχανία πλαστικών εστιάζεται σε μόλις 18 κοινότητες, όπου οι κάτοικοι κερδίζουν 28% λιγότερα από το μέσο εισόδημα στις ΗΠΑ και είναι 67% πιο πιθανό να είναι κοινότητες μειονοτήτων.

Εξίσου, δε, επιβαρυντικές για την υγεία τους και μάλιστα πιο άμεσα θεωρούνται οι εκπομπές τεράστιων ποσοτήτων σωματιδίων και τοξικών χημικών ουσιών στην ατμόσφαιρα, κατά τα διάφορα στάδια παραγωγής των πλαστικών.

Σταθερά τους τελευταίους μήνες, εν τω μεταξύ, οι εγκαταστάσεις παραγωγής τους αυξάνονται επί αμερικανικού εδάφους.

Από το 2019, οι νέες μονάδες πλαστικών άγγιξαν σε αριθμό τις 42. Εξ αυτών, 12 είναι σήμερα υπό κατασκευή. Άλλες 15 βρίσκονται στο στάδιο της αδειοδότησης.

Αν όλες αυτές γίνουν πλήρως λειτουργικές, υπολογίζεται ότι, έως το 2025, θα απελευθερώνουν επιπλέον 55 εκατομμύρια τόνους αερίων του θερμοκηπίου ετησίως.

Όσο δηλαδή -υπογραμμίζεται στην έκθεση- θα παρήγαγαν  μέσα στο ίδιο διάστημα, με καύση άνθρακα, 27 σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής δυναμικότητας  500 MW.

«Η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων χάνει χρήματα από τις παραδοσιακές της αγορές στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και στις μεταφορές», εξηγεί η Τζούντιθ Ενκ, επικεφαλής της Beyond Plastics και πρώην στέλεχος της αμερικανικής Υπηρεσίας Προστασίας Περιβάλλοντος (EPA) επί προεδρίας Μπαράκ Ομπάμα.

Κι έτσι τώρα «κατασκευάζουν νέες εγκαταστάσεις πλαστικών με συγκλονιστικούς ρυθμούς, ώστε να αδειάζουν στα πλαστικά τα πετροχημικά τους».

Όμως αυτό «ακυρώνει άλλες παγκόσμιες προσπάθειες επιβράδυνσης της κλιματική αλλαγή», επισημαίνει, ενόσω τα πλαστικά ήδη μολύνουν το νερό, τον αέρα και τα εδάφη, απειλώντας τη δημόσια υγεία και την άγρια φύση.

Προβλήματα και προτάσεις

Από τα μεμονωμένα στάδια παραγωγής, χρήσης και απόρριψης πλαστικών, η Beyond Plastic ξεχωρίζει δέκα ως τα πλέον ρυπογόνα, τονίζοντας ότι είναι αυτά στα οποία θα πρέπει  να επικεντρωθεί η βιομηχανία πλαστικών για να μειώσει τους όγκους εκπομπών της.

Μεταξύ αυτών, εστιάζει κυρίως στη διαδεδομένη πιο μέθοδο της υδραυλικής ρωγμάτωσης (fracking), ένα από τα υποπροϊόντα της οποίας, το αιθυλένιο, είναι πρώτη ύλη για ορισμένα πλαστικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων αυτών μιας χρήσης.

Σε όλη τη διάρκεια αυτής της διαδικασία, επισημαίνει -από το fracking έως τη μεταφορά και επεξεργασία των παραγόμενων αερίων- εκλύονται σημαντικές ποσότητες μεθανίου: από τα ισχυρότερα αέρια του θερμοκηπίου.

Έτερο στάδιο που το πρόγραμμα Beyond Plastic μνημονεύει ως παράγοντα ανησυχίας είναι η ανακύκλωση των πλαστικών.

Αν και η αμερικανική βιομηχανία τη διαφημίζει εδώ και καιρό, αναφέρει η έκθεση, «στην πραγματικότητα, λιγότερο από το 9% των πλαστικών ανακυκλώνεται και οι νέες προτάσεις για “χημική ανακύκλωση” ή “ανακύκλωση προηγμένης τεχνολογίας” έχουν επί της ουσίας πολλά κοινά με την καύση: σημαντική πηγή εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και ατμοσφαιρικών ρύπων».

«Καμπανάκι» ενόψει της COP26

«Η κλίμακα των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τη  βιομηχανία πλαστικών είναι τεράστια, όμως εξίσου ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι ελάχιστοι στην αμερικανική  κυβέρνηση ή στην επιχειρηματική κοινότητα μιλούν γι’ αυτό», υπογραμμίζει η Ενκ.

«Αυτό πρέπει να αλλάξει γρήγορα, αν ευελπιστούμε να παραμείνουμε εντός των ορίων αύξησης της παγκόσμιας μέσης  θερμοκρασίας κατά 1,5°C, που οι επιστήμονες έχουν καθορίσει ως κρίσιμο για την αποφυγή των πιο καταστροφικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής», προειδοποιεί, παραμονές της Διεθνούς Διάσκεψης του ΟΗΕ για το Κλίμα (COP26), στη Γλασκώβη.

Το πρόβλημα, άλλωστε, σαφώς και δεν περιορίζεται στις ΗΠΑ.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση Plastic Waste Makers Index, η παγκόσμια παραγωγή παρθένων πολυμερών για πλαστικά μιας χρήσης αναμένεται να αυξηθεί κατά 30% μέσα στην επόμενη πενταετία.

Στο μεσοδιάστημα, αποκαλύπτει, το 60% των επενδύσεων στη βιομηχανία πλαστικών προέρχεται από 20 μεγάλες τράπεζες, ενώ πίσω από το 55% των απορριμμάτων πλαστικών μιας χρήσης, παγκοσμίως, βρίσκονται μόλις 20 επιχειρήσεις στον πλανήτη.

Πρόκειται κυρίως για ενεργειακούς και χημικούς κολοσσούς, αναφέρεται στην έκθεση: ιδιωτικούς, αλλά και κρατικούς.

Οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων «βλέπουν τα πλαστικά ως Plan B», τόνισε χαρακτηριστικά η Τζούντιθ Ενκ σε συνέντευξη Τύπου, ζητώντας -όπως και πολλοί άλλοι- την άμεση λήψη μέτρων.

«Για εμάς τους υπόλοιπους δεν υπάρχει σχέδιο Β», τόνισε. «Είμαστε σε κλιματική κρίση».

(Πηγή: in.gr)

Ρυάκια με το χρώμα της ώχρας, βυσσινί παραλίες, μαγευτικές σπηλιές και χώμα που τρώγεται. Το νησί Ορμούζ του Ιράν το γνωρίζουν λίγοι, αλλά είναι η Ντίσνεϊλαντ των γεωλόγων.

WESTEND61 VIA GETTY IMAGES

Σε απόσταση 8 χιλιομέτρων από τις ακτές του Ιράν, ανάμεσα στα θολά γαλάζια νερά του Περσικού Κόλπου, το Χορμούζ είναι ένας αστραφτερός θόλος αλατιού σε σχήμα δακρύων. Τα διάφορα στρώματα σχιστόλιθου, πηλού και των πλούσιων σε σίδηρο ηφαιστειακών πετρωμάτων, δίνουν εκθαμβωτικές αποχρώσεις του κόκκινου, του κίτρινου και του πορτοκαλί λόγω των περισσότερων από 70 ορυκτών που υπάρχουν. Σχεδόν κάθε σπιθαμή των 42 τετραγωνικών χιλιομέτρων του νησιού Χορμούζ, αποκαλύπτει την ιστορία του σχηματισμού του.

Σύμφωνα με τη δρ. Κάθριν Γκούντιναφ, επικεφαλής γεωλόγο της Βρετανικής Γεωλογικής Υπηρεσίας, η οποία έχει εργαστεί στο παρελθόν στο Ιράν, πριν από εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια, ρηχές θάλασσες σχημάτισαν παχιά στρώματα αλατιού γύρω από τον Περσικό Κόλπο. Τα στρώματα αυτά σταδιακά αλληλεπικαλύφθηκαν με πλούσια σε ορυκτά ηφαιστειακά ιζήματα στην περιοχή, προκαλώντας τον σχηματισμό της πολύχρωμης χερσαίας μάζας. Γι′ αυτό και ονομάζεται το νησί του ουράνιου τόξου.

PANTEA NAGHAVI ANARAKI VIA GETTY IMAGES

«Τα τελευταία 500 εκατομμύρια χρόνια, τα στρώματα αλατιού υπερκαλύφθηκαν από νεότερα στρώματα ηφαιστειακών ιζημάτων. Το αλάτι με την πάροδο του χρόνου ανέβηκε μέσα από ρωγμές στα υπερκείμενα πετρώματα για να φτάσει στην επιφάνεια και να σχηματίσει θόλους αλατιού» λέει η Δρ Γκούντιναφ στο BBC. Πρόσθεσε δε ότι αυτά τα παχιά στρώματα αλατιού, πολλά χιλιόμετρα κάτω από το έδαφος, υπάρχουν στην πραγματικότητα σε μεγάλο μέρος της περιοχής του Περσικού Κόλπου.

Αυτή η γεωλογική σύνθεση έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργηθούν ρυάκια με το χρώμα της ώχρας, βυσσινί παραλίες και μαγευτικές σπηλιές αλατιού. Στην πραγματικότητα, το Ορμούζ αποκαλείται συχνά το «νησί του ουράνιου τόξου» λόγω του μεγάλου φάσματος χρωματικών αποχρώσεων που δίνει. Επίσης, φιλοξενεί αυτό που πιστεύεται ότι είναι το μοναδικό φαγώσιμο βουνό στον κόσμο.

JEAN-PHILIPPE TOURNUT VIA GETTY IMAGES

Το κόκκινο χώμα στο βουνό, που ονομάζεται gelack, οφείλεται στον αιματίτη, ένα οξείδιο του σιδήρου, αρκετά διαδεδομένο στο φλοιό της γης, που πιστεύεται ότι προέρχεται από τα ηφαιστειακά πετρώματα του νησιού. Δεν είναι μόνο ένα πολύτιμο ορυκτό για βιομηχανικούς σκοπούς, αλλά παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην τοπική κουζίνα. Χρησιμοποιείται ως μπαχαρικό, προσδίδει μια γήινη γεύση στα κάρυ και ταιριάζει τέλεια με το τοπικό ψωμί που ονομάζεται tomshi, το οποίο σημαίνει «μια χούφτα από κάτι».

«Το κόκκινο χώμα χρησιμοποιείται στη σάλτσα», εξηγεί η Μάριαμ Πευκανί. «Αυτή η σάλτσα ονομάζεται soorakh και απλώνεται στα πιτάκια όταν είναι σχεδόν μαγειρεμένα. Εκτός από τις μαγειρικές χρήσεις του, το κόκκινο χώμα χρησιμοποιείται επίσης [σε πίνακες ζωγραφικής από] τοπικούς καλλιτέχνες, σε βαφές, στη δημιουργία κεραμικών και καλλυντικών».

JEAN-PHILIPPE TOURNUT VIA GETTY IMAGES

Πέρα από το ρουμπινί-κόκκινο βουνό, υπάρχουν πολλά άλλα που μπορείτε να εξερευνήσετε στο Ορμούζ. Στα δυτικά του νησιού υπάρχει ένα εντυπωσιακό βουνό αλατιού, γνωστό ως η Θεά του Αλατιού. Εκτείνεται πάνω από ένα χιλιόμετρο, οι ωχρές σπηλιές του και τα αιχμηρά τοιχώματά του καλύπτονται από λαμπερούς κρυστάλλους αλατιού που μοιάζουν με τις γιγάντιες στήλες ενός μαρμάρινου παλατιού.

JEAN-PHILIPPE TOURNUT VIA GETTY IMAGES

Οι ντόπιοι πιστεύουν ότι το αλάτι έχει τη θεραπευτική δύναμη να απορροφά και να απελευθερώνει κάθε αρνητική ενέργεια. «Το πετρώδες αλάτι είναι γνωστό ότι απελευθερώνει τεράστια ποσότητα θετικής ενέργειας» λέει ένας ντόπιος ξεναγός στο BBC. «Αν περάσετε [χρόνο] σε αυτή την κοιλάδα, είναι βέβαιο ότι θα νιώσετε πολύ πιο αναζωογονημένοι, γι′ αυτό και η κοιλάδα αποκαλείται και κοιλάδα της ενέργειας».

Αντίστοιχα, στα νοτιοδυτικά του νησιού βρίσκεται η κοιλάδα του Ουράνιου Τόξου, μια εκπληκτική απεικόνιση από πολύχρωμο έδαφος και έντονα χρωματισμένα βουνά σε αποχρώσεις του κόκκινου, του μοβ, του κίτρινου, της ώχρας και του μπλε.

Στην Κοιλάδα των Αγαλμάτων, οι βράχοι είχαν διαμορφωθεί σε φανταστικά σχήματα από τη διάβρωση του ανέμου για χιλιάδες χρόνια.

JEAN-PHILIPPE TOURNUT VIA GETTY IMAGES

Παρά την φυσική ομορφιά του νησιού, ελάχιστοι το γνωρίζουν. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Λιμένων και Ναυτιλίας του Ιράν, μόλις 18.000 επισκέπτες δέχτηκε το νησί το 2019.

«Αυτό το φυσικό φαινόμενο δεν έχει ανακαλυφθεί πλήρως από τους τουρίστες, παρά τα σημαντικά τουριστικά αξιοθέατά του, ιστορικά και φυσικά», λέει ο Έρσαντ Σαν, ένας άλλος ντόπιος. «Αν δοθεί περισσότερη προσοχή στην ανάπτυξη των υποδομών του Ορμούζ, το νησί αυτό μπορεί να μετατραπεί σε σημαντικό πόλο έλξης για τους τουρίστες».

(Πηγή: huffingtonpost.gr)

EPA / LAURENT GILLIERON

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι 80.000 έως 180.000 εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης μπορεί να έχουν χάσει τη ζωή τους από τον Covid-19 μέχρι τον Μάιο του τρέχοντος έτους, επιμένοντας ότι αυτοί πρέπει να έχουν προτεραιότητα για τον εμβολιασμό.

Έγγραφο του ΠΟΥ την Πέμπτη υπολόγισε ότι από τα 135 εκατομμύρια υγειονομικό προσωπικό στον κόσμο, «μεταξύ 80.000 και 180.000 εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας και της περίθαλψης θα μπορούσαν να είχαν πεθάνει από τον Covid-19 την περίοδο μεταξύ Ιανουαρίου 2020 και Μαΐου 2021».

Ο επικεφαλής του ΠΟΥ, Δρ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους δήλωσε ότι οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας πρέπει να ανοσοποιηθούν πρώτοι κατά της νόσου, καθώς κατήγγειλε την παγκόσμια ανισότητα στη διάθεση του εμβολίου.

«Στοιχεία από 119 χώρες δείχνουν ότι κατά μέσο όρο, δύο στους πέντε εργαζόμενους στον τομέα της υγείας και της φροντίδας παγκοσμίως είναι πλήρως εμβολιασμένοι. Φυσικά, αυτός ο μέσος όρος καλύπτει τεράστιες διαφορές μεταξύ περιφερειών και οικονομικών ομάδων. «Στην Αφρική, λιγότεροι από έναν στους 10 επαγγελματίες υγείας έχουν εμβολιαστεί πλήρως. Εν τω μεταξύ, στις περισσότερες χώρες υψηλού εισοδήματος, περισσότερο από το 80% των εργαζομένων στον τομέα της υγείας είναι πλήρως εμβολιασμένοι».

Και πρόσθεσε: «Καλούμε όλες τις χώρες να διασφαλίσουν ότι όλοι οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας και της φροντίδας σε κάθε χώρα έχουν προτεραιότητα για τα εμβόλια Covid-19, μαζί με άλλες ομάδες κινδύνου».

Ο Γκεμπρεγέσους είπε ότι πάνω από 10 μήνες από τότε που εγκρίθηκαν τα πρώτα εμβόλια από τον ΠΟΥ, το γεγονός ότι εκατομμύρια εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας δεν είχαν ακόμη εμβολιαστεί ήταν ένα «κατηγορητήριο» για τις χώρες και τις εταιρείες που ελέγχουν την παγκόσμια προσφορά δόσεων.

Η Άνετ Κένεντι, πρόεδρος του Διεθνούς Συμβουλίου Νοσηλευτών, είπε ότι η οργάνωση θρηνεί για όλους τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας που έχασαν τη ζωή τους – «πολλοί άσκοπα, ενώ πολλούς θα μπορούσαμε να είχαμε σώσει». «Είναι ένα συγκλονιστικό κατηγορητήριο κατά των κυβερνήσεων. Είναι ένα συγκλονιστικό κατηγορητήριο για την έλλειψη καθήκοντος φροντίδας να προστατεύουν τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας που έχουν κάνει την απόλυτη θυσία με τη ζωή τους».

Η Κένεντι πρόσθεσε: «Τώρα είναι εξουθενωμένοι, είναι συντετριμμένοι, είναι σωματικά και ψυχικά εξαντλημένοι. Και υπάρχει μια πρόβλεψη ότι το 10% από αυτούς θα φύγουν σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα».

Ο ΠΟΥ θέλει κάθε χώρα να έχει εμβολιάσει το 40% του πληθυσμού της μέχρι το τέλος του έτους, αλλά ο  Γκεμπρεγέσους είπε ότι 82 χώρες κινδυνεύουν τώρα να χάσουν αυτόν τον στόχο, κυρίως λόγω ανεπαρκούς προσφοράς. Ο Covid-19 έχει σκοτώσει τουλάχιστον 4,9 εκατομμύρια ανθρώπους από τότε που εμφανίστηκε η επιδημία στην Κίνα τον Δεκέμβριο του 2019, σύμφωνα με καταμέτρηση από επίσημες πηγές που συνέταξε το AFP, ενώ έχουν καταγραφεί σχεδόν 242 εκατομμύρια κρούσματα.

(Πηγή: efsyn.gr)

«Στο πρώτο μας ραντεβού, ο ογκολόγος μου μού είχε πει μια φράση που την είχα βρει ιδιαζόντως ανησυχητική.

‘Σέβομαι πολύ τον καρκίνο. Είναι μια πολύ έξυπνη ασθένεια’, μου είχε πει… ‘Ωχ, δεν με συμφέρει αυτό’, σκέφτηκα.

‘Δεν με συμφέρει καθόλου’. Ο έξυπνος είναι ανυπάκουος. Δεν ακολουθεί τους κανόνες. Βρίσκει παρακαμπτήριες οδούς. Μαθαίνει από τα λάθη του. Προσπαθεί κι εξελίσσεται. Τώρα που έχω έναν καρκίνο πίσω μου και ζωή (ελπίζω) μπροστά μου, είναι η ευκαιρία να κάνω λογαριασμό.

Να μετρήσω με ψυχραιμία και καλή καρδιά τι κέρδισα και τι έχασα με την αρρώστια. Να διασκεδάσω τους φόβους, να ονομάσω εκ των υστέρων το άρρητο. Πριν νοσήσω η ίδια, είχα την αλαζονεία του υγιούς. Πίστευα ότι δεν μπορούσε να μου συμβεί. Είχα φίλες που νόσησαν. Νόμιζα πως ήξερα τι πέρασαν. Δεν είχα ιδέα», λέει η Σοφία Νικολαΐδου.

Έχοντας μάθει από την εμπειρία του καρκίνου να ζει πιο βαθιά, να χαίρεται την κάθε της μέρα και να πετάει από πάνω της ό,τι της είναι βάρος, η Σοφία Νικολαΐδου αποφάσισε να μιλήσει για τα 10 μαθήματα ζωής που της δίδαξε η χημειοθεραπεία.

Μάθημα πρώτο

Η χημειοθεραπεία είναι το πιο σκληρό, το πιο ανεξίτηλο μάθημα που μπορεί να λάβει κανείς. Μπορώ να την παραλληλίσω με τα βασανιστήρια, εκεί που δοκιμάζονται οι σωματικές αντοχές. Η χημειοθεραπεία είναι πόλεμος με το σώμα. Καίγονται τα ξερά, καίγονται και τα χλωρά. Το ζόρι σε κάνει άνθρωπο. Η χημειοθεραπεία σε χτυπά στον πυρήνα της ύπαρξης. Σε βυθίζει σε ένα πηχτό υπαρξιακό σκοτάδι που δεν έχει σχέση με τον πόνο, τη ναυτία, την αδυναμία και τα υπόλοιπα συμπτώματα. Γι’ αυτό και δεν μετριέται με αναβαθμούς, δεν μπαίνει σε κουτάκια στατιστικής. Αυτά βοηθούν τους γιατρούς, όχι τον άρρωστο.

Μάθημα δεύτερο

«Δεν υπάρχουν ασθένειες, υπάρχουν ασθενείς», είχε πει ο Ιπποκράτης. Δεν έχω ακούσει πιο σοφή, πιο βαθυστόχαστη φράση. Θα πρέπει να τη βάλουν ως προμετωπίδα στις Σχολές Ιατρικής και στα νοσοκομεία. Ο κάθε ασθενής είναι η ατομική του περίπτωση. Το κάθε σώμα βιώνει την ασθένεια –και τη θεραπεία– με τον δικό του τρόπο. Εγκέφαλος και σώμα, σώμα και ψυχή: δεν είναι τόσο διακεκριμένα όσο νομίζουμε. Σωματόψυχο. Δεν γίνεται να πονάει το ένα, χωρίς να αλαλιάζει το άλλο. Ούτε είμαι σίγουρη πώς μπορούμε να καταλάβουμε (ασθενείς και γιατροί) ποιο από τα δύο, το σώμα ή η ψυχή (ο εγκέφαλος αν είστε πιο επιφυλακτικοί και αγνωστικιστές) δίνει τις εντολές και ποιος υπακούει. Έχω πάντως την αίσθηση πως το αφεντικό δεν είναι μόνιμο: κάποιες φορές το σώμα, άλλες φορές η ψυχή παίρνουν τις αποφάσεις και το πάνω χέρι.

Μάθημα τρίτο

Οι στατιστικές και τα νούμερα μπορεί να μας τρελάνουν. Δεν υπάρχει πιο άδικο, πιο απάνθρωπο πράγμα από το να χρησιμοποιούμε νούμερα, όταν πρόκειται για ανθρώπους. Το ξέρω πως βολεύει, πως βοηθά, πως είναι –ενίοτε– επιστημονικό. Και ξέρω, επίσης, πως ο καθένας από μας έχει ένα νούμερο που επικρέμαται πάνω από το κεφάλι του. Ένα ποσοστό θανάτου. Σπανίως, όμως, κάθεται απέναντί του ένας γιατρός με άσπρη μπλούζα για να του αποκαλύψει το νούμερο που τον αφορά. Το δικό μου νούμερο ήταν (καταλαβαίνω τώρα, εκ των υστέρων) μικρό· 7% ποσοστό θανάτου. Κανείς δεν σκέφτεται το ποσοστό της ζωής. Όλοι κολλάμε στο ποσοστό του θανάτου. Βλέπουμε μπροστά μας τον χτισμένο τοίχο και θέλουμε να τον σπάσουμε με το κεφάλι μας.

Μάθημα τέταρτο

Η αρρώστια είναι σαν τα γηρατειά. Δεν σε αλλάζει. Σου βγάζει αυτό που είσαι, το κάνει έκτυπο. Ένα παραπάνω η χημειοθεραπεία, που δοκιμάζει τα πάντα. Τις σχέσεις σου με τους ανθρώπους, τη σχέση σου με τον εαυτό σου. Όταν ένα ζευγάρι το αντέξει αυτό, όταν μια οικογένεια το βγάλει πέρα, όταν μια φιλία επιβιώσει μέσα από τα δύσκολα, ε, τότε έχει ρίξει γερά μπετά. Δεν έχει να φοβάται και πολλά, από εκεί και πέρα.

Μάθημα πέμπτο

Η χημειοθεραπεία χτυπάει τη γυναικεία κοκεταρία, ύπουλα και εξοντωτικά. Πέφτουν τα μαλλιά, πέφτουν τα φρύδια, τα ματόκλαδα. Το δέρμα γίνεται χαρτί. Σκίζεται εύκολα. Το στόμα γίνεται φαρμακαποθήκη. Όσο και να μην δίνει σημασία κανείς, αυτό που αντικρίζει στον καθρέφτη δεν είναι ο εαυτός του. Είναι ένας εξωγήινος. Το χειρότερο: αυτή είναι η στάμπα της αρρώστιας. Ώσπου να πέσουν τα μαλλιά, μπορεί να ζορίζεσαι αλλά κυκλοφορείς αλλιώς. Μόλις πέσουν, βλέπεις την στάμπα της αρρώστιας στο κεφάλι σου. Είναι σαν κάποιος να έχει χαράξει με λεπίδι στο μέτωπό σου τη λέξη «καρκίνος».

Μάθημα έκτο

Όσο περνούν οι μέρες και οι χημειοθεραπείες συσσωρεύονται, τα μικρά πράγματα αποκτούν μεγάλη αξία: ποιος θα σε τρυπήσει, αν θα σε πονέσει, πόσες φλέβες έμειναν καθαρές, αν θα σου φτάσουν ως το τέλος. Η δουλειά ούτως ή άλλως θα γίνει. Όσο κι αν το θεωρούν οι γιατροί δευτερεύον, έχει σημασία να γίνει με χαμόγελο. Θα σας φανεί χαζό: θυμάμαι ότι έψαχνα τα ωραιότερα, τα πιο τρέντι ρούχα μου για να τα φορέσω στη χημειοθεραπεία. Με έκαναν να νιώθω πιο άνθρωπος. Ήταν ένα είδος καμουφλάζ. Μια ακύμαντη επιφάνεια κανονικότητας σε μια φάση τρικυμίας και θύελλας. Εκείνες τις μέρες, αρκούσε ένα κραγιόν ή ένα μολύβι που ζωγράφιζε σωστά τα φρύδια για να μου φτιάξει τη μέρα.

Μάθημα έβδομο

Όλοι σκεφτόμαστε το θάνατο. Με τη χημειοθεραπεία, περνάς ξυστά από κει. Ακόμα κι αν σου λένε οι γιατροί ότι δεν διακυβεύονται πολλά, έτσι νιώθεις. Θυμάμαι ένα μεσημέρι, στο αυτοκίνητο, επιστρέφαμε από τον Χολομώντα. Ο άντρας μου οδηγούσε, σαχλαμάριζαν με το παιδί. Γύρισα και τους κοίταξα. Κι ήταν σαν να έχω βγει από το σώμα μου, να είμαι αλλού, κάπου μακριά και να τους κοιτάω από εκεί ψηλά. Σκέφτηκα: «Εντάξει, δεν χρειάζεται να αγωνιώ, θα είναι καλά μαζί. Δεν με έχουν ανάγκη». Το είπα από μέσα μου, ήρεμα. Σχεδόν χωρίς πόνο. Και μετά σκέφτηκα: «Κρίμα, μωρέ. Μπορούσα –ήθελα– να ζήσω παραπάνω”.

Μάθημα όγδοο

Οι γιατροί δεν πρέπει να αφήνουν τον άρρωστο να χάσει την αξιοπρέπειά του. Δεν του έχουν μείνει και πολλά. Αρκετά τον ταλαιπωρεί ο ασφαλιστικός του φορέας και οι πάσης φύσεως μηχανισμοί που βρίσκουν τον πιο σατανικό κάθε φορά τρόπο να ξυρίζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και να δυναμιτίζουν την ηρεμία. Δεν έχω κανένα πρόβλημα να πω ότι έχω καρκίνο δημοσίως. Μπορώ να βγω και να το διαλαλήσω με ντουντούκα στην αγορά. Υπήρχαν όμως ασθενείς εκεί μέσα που ήθελαν να κρατήσουν κρυφή την ασθένεια. Κρυφή από συναδέλφους, κρυφή από συγγενείς κι από φίλους. Γι’ αυτό σας λέω: ο καρκινοπαθής βγαίνει στον πόλεμο. Έχει να αντιμετωπίσει τον εχθρό. Ας μην τον φορτώνουμε με βλακείες. Ας του επιτρέψουμε να κρατήσει την αξιοπρέπειά του. Γιατί έχει χάσει ήδη πάρα πολλά.

Μάθημα ένατο

Η σχέση με το μεταφυσικό, η πίστη στον Θεό δοκιμάζεται κι αυτή, όπως όλα τα άλλα. Πολλοί προσπαθούν να κερδίσουν από αυτό (με θεραπευτικές εικονίτσες, θαυματουργά λάδια, γκουρού που κατέχουν τον τρόπο να σε θεραπεύσουν με μια βόλτα στον Όλυμπο ή με τη συνοδεία κλασικής μουσικής). Δεν πάει το μυαλό σας τι μπορεί να παρουσιαστεί ως πανάκεια στον άρρωστο. Καλώς ή κακώς, είμαστε όλοι τέκνα της δυτικής σκέψης και της δυτικής Ιατρικής. Παρά ταύτα, η πίεση είναι τόσο μεγάλη που λυγίζουν ακόμα και τα σίδερα. Καυχώμουν η αφελής ότι δεν λύγισα στην εγχείρηση. Κράτησα μακριά όλες τις εικονίτσες και τα συμπαρομαρτούντα. Κι ούτε συζήτησα σοβαρά την εμμονή φίλων να παρατήσω την χημειοθεραπεία και να επιχειρήσω εναλλακτική θαυματουργή θεραπεία που παρουσίαζαν ως αναίμακτη λύση. Όμως τη μέρα που έκανα το σκάνινγκ των οστών λύγισα. Κλεισμένη εκεί, στο κουβούκλιο του μηχανήματος, χέρια και πόδια δεμένα με λάστιχο. Το ίδιο μάντρα ερχόταν στο μυαλό μου και επέμενε: Θεε μου, σε παρακαλώ. Εγώ, η αγνωστικίστρια, επικαλούμουν τον Θεό. Ήξερα πως, αν φαινόταν κάτι στα οστά, το πράγμα θα ζόριζε ακόμη περισσότερο. Κι αν όντως ζόριζε, ίσως κατέληγα να μετράω τη ζωή με το σταγονόμετρο.

Μάθημα δέκατο

Είμαστε η καθεμιά η ατομική της περίπτωση. Γι’ αυτό και δεν μας παρηγορούν οι ιστορίες των άλλων. Είμαι η Σοφία. Δεν είμαι ούτε η Κατερίνα, ούτε η Άννα, ούτε η Έρση. Έχω τον δικό μου, ολόδικό μου καρκίνο, στο δικό μου σώμα. Σ’ αυτή τη φάση, που βγαίνω στον πόλεμο, δεν με παρηγορούν οι ιστορίες των άλλων. Δεν θέλω το πιστόλι της εμπειρίας τους στον κρόταφο.

Δεν θέλω να ξέρω πόσο φοβούνται το κόκκινο φάρμακο, πόσες σπασμένες φλέβες μετράνε, πόσο πόνεσαν. Αφήστε με να ζήσω και να αντιμετωπίσω την αρρώστια μου όπως θέλω εγώ. Από την άλλη: μπορεί να διαφέρουμε, όμως το σωματόψυχο αντιδρά με τον ίδιο τρόπο. Δεν κοιτά ηλικία, σπουδές, χρήματα, ζωή που αφήνεις πίσω σου.

Δέκα μικρά αλλά πολύτιμα μαθήματα από τη χημειοθεραπεία παρουσίασε στο 18ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ογκολόγων μια γυναίκα που βίωσε τον καρκίνο, η συγγραφέας Σοφία Νικολαΐδου.

Γ.Δ

(Πηγή: giatros-in.gr)