paidevo.gr | teachers

«Πάρτε ένα καλό βιβλίο και διαβάστε το – κατά προτίμηση μπροστά σε έναν αστυνομικό» λένε οι διαδηλωτές στην πλατεία Ταξίμ, θεωρώντας την μία από τις σημαντικότερες πράξεις αντίστασης.

Σύμφωνα με τη Hurriyet, χάρη στην πρωτοβουλία εκδοτικών οίκων να οργανώσουν μια αυτοσχέδια βιβλιοθήκη, οι διαδηλωτές είναι πεπεισμένοι ότι θα συγκεντρώσουν τόνους βιβλίων μέσα στις επόμενες ημέρες.

Ο εκδοτικός Οίκος Sel παρακάλεσε χθες κι από άλλους οίκους να συνεισφέρουν στην οργάνωση της αυτοσχέδιας βιβλιοθήκης μέσα στο πάρκο, ζητώντας από τους εκδότες να στείλουν βιβλία και να ενισχύσουν την κίνηση με σπουδαία λογοτεχνικά έργα.

«Τα βιβλία είναι η ουσία της αντίστασης» δήλωσε εκπρόσωπος του εκδοτικού οίκου. Μέχρι στιγμής έχουν απαντήσει θετικά άλλοι 15 εκδοτικοί οίκοι.

(πηγή: theinsider.gr)

Η επιστολή συντάχθηκε συλλογικά από τους καθηγητές του 72ου Γυμνασίου Αθήνας και μοιράστηκε σε όλους τους γονείς το μαθητών:

Αγαπητοί γονείς,

Είμαστε οι καθηγητές των παιδιών σας, αυτοί που εμφανίστηκαν στη ζωή σας τον Σεπτέμβρη, τότε που τα παιδιά σας ήρθαν στο Γυμνάσιο, αυτοί που θα χαθούν από το προσκήνιο όταν τα παιδιά με το καλό τελειώσουν το σχολείο. Με αυτή την επιστολή δεν θέλουμε να σας ενημερώσουμε για την επίδοση των παιδιών σας ή για τις απουσίες τους, ή για κάποιο πειθαρχικό παράπτωμα. Λέμε τα παιδιά σας, όμως σε ένα ποσοστό είναι και δικά μας παιδιά, αφού για ένα μεγάλο μέρος της καθημερινότητάς τους είναι στα χέρια μας. Αυτό αυτόματα μας δένει μαζί τους και μαζί σας. Τα προβλήματά τους σε ένα ποσοστό είναι και δικά μας προβλήματα, όπως και τα δικά μας προβλήματα επηρεάζουν αυτά.

Οι περισσότεροι από εμάς είμαστε και γονείς, που έχουν στείλει ή στέλνουν ακόμη τα παιδιά τους σε κάποιο σχολείο, άρα στη θέση τη δική σας έχουμε βρεθεί και γνωρίζουμε τις ανησυχίες σας και αυτά που έχετε να αντιμετωπίσετε.

Το τελευταίο διάστημα η παιδεία και οι καθηγητές έχουν βρεθεί στο κέντρο της επικαιρότητας, στα κανάλια, τις εφημερίδες και το διαδίκτυο. Διάφοροι, σχετικοί και άσχετοι, έχουν πει την γνώμη τους και πολλοί από αυτούς βρήκαν την ευκαιρία να εκφράσουν τα απωθημένα τους και να πάρουν εκδίκηση για τα «στερημένα» μαθητικά τους χρόνια κατηγορώντας τους εκπαιδευτικούς. Θεωρήσαμε σκόπιμο λοιπόν να γράψουμε αυτήν την επιστολή για να σας κάνουμε γνωστή και την δική μας άποψη για όλα αυτά.

Καταρχάς πρέπει να πούμε ότι το σημερινό σχολείο δεν ικανοποιεί κανένα μας, ούτε τους εκπαιδευτικούς, ούτε τους γονείς, ούτε τους μαθητές. Απέχει πολύ από αυτό που θα επιθυμούσαμε, απέχει πολύ ακόμη και από αυτό που θα μπορούσαμε να έχουμε σύμφωνα με τις οικονομικές δυνατότητες της χώρας μας. Συγκρίσεις με σχολεία του παρελθόντος δεν μπορούμε να κάνουμε, γιατί οι κοινωνικές συνθήκες είναι διαφορετικές και η πρόοδος της τεχνολογίας έχει φέρει τα πάνω κάτω. Κάθε σχολείο πρέπει να το κρίνουμε ανάλογα με την εποχή του και την κοινωνία που εξυπηρετεί.

Έχουμε και εμείς ευθύνες για πολλά που δεν λειτουργούν σωστά και δεν τις αποποιούμαστε, ωστόσο δεν είμαστε εμείς αυτοί που λάμβαναν τις αποφάσεις τα προηγούμενα χρόνια και οδήγησαν στην σημερινή κατάσταση. Εμείς είμαστε αυτοί που βλέπετε κάθε φορά μπροστά σας, όταν φέρνετε το παιδί σας στο σχολείο, πίσω μας όμως έχουμε αναλυτικά προγράμματα, βιβλία, ύλη των μαθημάτων, εγκαταστάσεις του σχολείου, σχολικές επιτροπές, οδηγίες υπουργείου, για τα οποία δεν ευθυνόμαστε.

Μας κατηγορείτε πολλές φορές για το ωράριο που εργαζόμαστε και το συγκρίνετε με τα ωράρια που έχετε εσείς στις δικές σας εργασίες. Πολλοί από εμάς έχουν εργασθεί στο παρελθόν και σε άλλες εργασίες, εκτός εκπαίδευσης, και μπορούμε να καταλάβουμε την κούραση που έχει ένας μισθωτός μετά το 8ωρο και την ταλαιπωρία ενός ελεύθερου επαγγελματία που δουλεύει από το πρωί μέχρι το βράδυ. Ωστόσο, πρέπει να ξέρετε, ότι το ωράριο διδασκαλίας των εκπαιδευτικών έχει οριστεί με βάση το πόσο μπορούν να προσφέρουν αυτοί μέσα στην τάξη διδάσκοντας και όχι το πόσο μπορούν αυτοί να δουλέψουν. Όλοι έχετε ένα, δύο ή περισσότερα παιδιά και πολλές φορές σας κουράζουν σε σημείο που δύσκολα το αντέχετε. Φανταστείτε λοιπόν τον εκπαιδευτικό που έχει πάνω από 25 παιδιά μέσα στην τάξη, το καθένα με τις ιδιαιτερότητές του, για μία διδακτική ώρα και την επόμενη ώρα πρέπει να πάει σε άλλη τάξη με άλλα 25 και να συνεχίζεται αυτό μέχρι να εξαντλήσει το ωράριό του. Δεν τελειώνει εκεί όμως η εργασία του. Ακολουθούν αυτά που δεν βλέπετε εσείς. Έχει τις ώρες που θα πρέπει να ξοδέψει για να προετοιμάσει το μάθημα της επόμενης μέρας, για να διορθώσει τις εργασίες των μαθητών του και για να ασχοληθεί με τις εξωδιδακτικές και διοικητικές εργασίες του σχολείου (πχ απουσίες μαθητών, ενημέρωση γονέων, πρωτοκόλληση εγγράφων, προετοιμασία εορτών και εκδηλώσεων, προετοιμασία εκδρομών και επισκέψεων, προγράμματα περιβαλλοντικά και αγωγής υγείας κτλ) Έχει να ασχοληθεί με τα παιδιά που θα αρρωστήσουν ή θα τραυματιστούν, ακόμη και με αυτά που κάποια στιγμή δεν θα είναι ψυχολογικά καλά και θα χρειάζονται στήριξη. Έχει να αντιμετωπίσει παιδιά που θα έχουν κάποια ιδιαιτερότητα και θα έχουν ανάγκη για περισσότερη φροντίδα. Πρέπει να παρακολουθήσει σεμινάρια, πολλές φορές το Σαββατοκύριακο, για την επιμόρφωσή του. Μπροστά σε όλα αυτά λοιπόν, οι δύο ώρες στην αύξηση του διδακτικού ωραρίου, δεν είναι αυτές που μας ενοχλούν. Είναι ότι, σύμφωνα με το νομοσχέδιο, αυτό θα οδηγήσει σε υποχρεωτικές μετακινήσεις των εκπαιδευτικών που περισσεύουν, ακόμη και εκτός νομού, και θα σταλούν άνθρωποι που σήμερα εργάζονται στη λίστα των ανέργων.

Θα αναρωτηθείτε, τα σχολεία δουλεύουν σωστά όπως πρέπει; Δεν υπάρχουν εκπαιδευτικοί που δεν ανταποκρίνονται σε αυτό που κάνουν; Ποιος τους ελέγχει αυτούς και γιατί δεν δέχεστε την αξιολόγηση; Είναι μία λάθος εντύπωση που έχει δοθεί, ότι οι εκπαιδευτικοί δεν δέχονται καμία μορφή αξιολόγησης. Εκείνο στο οποίο αντιδρούμε είναι ο τρόπος που θα γίνει αυτή η αξιολόγηση, από ποιους θα γίνει και πού θα οδηγήσει. Όλοι σας μπορείτε να κρίνετε ποιοι κάνουν καλή δουλειά στα παιδιά σας και ποιοι όχι. Ποιοι ενδιαφέρονται πραγματικά και ποιοι όχι. Αν υπήρχε τρόπος να βγει ένας μέσος όρος αυτής της κρίσης σας αυτό θα ήταν μια μορφή αξιολόγησης, η οποία πιθανόν να μην απείχε κατά πολύ από την πραγματικότητα. Αν ωστόσο παίρναμε την γνώμη ενός μόνο από εσάς, τότε θα υπήρχαν πολλές πιθανότητες να ήταν λανθασμένη. Αυτή την αξιολόγηση θέλουν να μας επιβάλουν, από δύο πρόσωπα, και σε αυτήν αντιδρούμε, γιατί η λάθος κρίση του ενός, μπορεί να οδηγήσει στην μισθολογική καθήλωση του εκπαιδευτικού ή ακόμη και στην απόλυσή του.

Λένε πολλές φορές αυτοί που τα προωθούν ότι όλα αυτά γίνονται για το καλό της εκπαίδευσης. Ποιος όμως τα λέει αυτά; Μήπως αυτοί που ήταν υπεύθυνοι για την περσινή καθυστέρηση των βιβλίων; Ή μήπως αυτοί που ήταν υπεύθυνοι για τα φετινά κενά εκπαιδευτικών στα σχολεία και τα μαθήματα που δεν έγιναν; Θυμάστε ότι για τα μαθήματα που χάνονταν από καταλήψεις υπήρχε πάντα η απειλή για αναπλήρωσή τους στο τέλος της χρονιάς. Έγινε κάτι τέτοιο για τα μαθήματα που χάθηκαν επειδή δεν υπήρχαν καθηγητές;

Βλέπετε λοιπόν πως αυτός που στην πραγματικότητα νοιάζεται για τα παιδιά σας είναι μόνο ο σωστός εκπαιδευτικός. Αυτός που θα προσπαθήσει να κάνει το μάθημά του όπως πρέπει και να μάθει στο μαθητή αυτά που μπορεί να μάθει. Αυτός που θα πει δύο κουβέντες εκτός μαθήματος στο παιδί που έχει κάποιο πρόβλημα, για να το στηρίξει, αυτός που θα πάει το παιδί σας μία εκπαιδευτική εκδρομή τις περισσότερες φορές παρατώντας τη δική του οικογένεια. Αυτός που θα προσπαθήσει να δώσει κάτι στο μαθητή από τον εαυτό του σα να ήταν το βιολογικό του παιδί. Δεν ενδιαφέρεται ο τεχνοκράτης που βλέπει τα παιδιά σα νούμερα, που χωρούν ή δεν χωρούν σε μία αίθουσα διδασκαλίας, σα νούμερα που χρειάζονται έξοδα για τα βιβλία τους (που μπορεί να τα μειώσει ή να τα κάνει πιο φθηνά), που χρειάζονται έξοδα για καθηγητές που θα το διδάξουν (τους οποίους προσπαθεί να μειώσει), που χρειάζονται πετρέλαιο θέρμανσης για το χειμώνα (που προσπαθεί να το περιορίσει).

Μην τους αφήνετε λοιπόν να σας βλέπουν σαν νούμερα. Σας θέλουμε μαζί μας για να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες που έρχονται. Σας θέλουμε να ενδιαφέρεστε για το σχολείο, γιατί είναι δικό σας και δικό μας. Βάλτε στην άκρη την φράση που ακούστηκε τώρα τελευταία με αφορμή την απεργία και την επίταξη των καθηγητών στις εξετάσεις «Καλά να πάθουν!», γιατί ότι παθαίνει κάποιος δεν το παθαίνει μόνος του αλλά το παθαίνουμε όλοι μαζί. Πρέπει να απαιτήσουμε όλοι μαζί να έχουμε ένα καλύτερο σχολείο από την επόμενη σχολική χρονιά, γιατί το σχολείο είναι ένα παράθυρο στο μέλλον και χωρίς αυτό, μέλλον δεν υπάρχει!!!

Οι Καθηγητές του 72^ου Γυμνασίου

Γράφει ο εκπαιδευτικός Νίκος Χάνος

Αν κάποιος ανατρέξει στα προεκλογικά έντυπα δημοτικών παρατάξεων, όχι μόνο των προηγούμενων εκλογών, θα διαπιστώσει μεταξύ των άλλων ότι η φράση η οποία κυριαρχεί είναι «η παιδεία είναι πρώτη προτεραιότητα».

Συνήθως λίγους μήνες μετά τις εκλογές και μόλις οι νέοι δημοτικοί άρχοντες στρογγυλοκαθίσουν στις αναπαυτικές πολυθρόνες αρχίζουν οι «εκπτώσεις» και η πρώτη προτεραιότητα περιορίζεται σε ένα στενό κύκλο φίλων και γνωστών και σε όσους φωνάζουν πιο δυνατά από τους άλλους. Ξαφνικά ανακαλύπτουν ότι «δεν υπάρχουν χρήματα», δεν «υπάρχει κωδικός», δεν «υπογράφει ο πάρεδρος» και χρησιμοποιώντας επαναστατική ρητορεία μεταθέτουν τις ευθύνες δείχνοντας το «σκληρό» κράτος και την κακή μας τύχη.
Τελευταία και ενόψει των δημοτικών εκλογών που έρχονται, ανοίγει σιγά – σιγά μια συζήτηση για τη σχέση της παιδείας και τοπικής αυτοδιοίκησης από δημοτικές κινήσεις και φορείς σε μια προσπάθεια να διαμορφώσουν θέσεις και προτάσεις, αλλά και να συσπειρώσουν δημότες και συλλογικότητες. Άλλωστε στο χώρο της παιδείας υπάρχει ένα μεγάλο ακροατήριο, μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικοί, αλλά και οργανωμένες συλλογικότητες, όπως σύλλογοι γονέων, και τοπικοί φορείς, οι οποίοι έρχονται σε άμεση επαφή με το σχολείο.

Σήμερα μετά το «σοκ» των τελευταίων ετών η εκπαιδευτική κοινότητα είναι πλέον υποψιασμένη και δεν δέχεται άκριτα, ίσως μάλιστα αντιμετωπίζει με καχυποψία τις υποσχέσεις και τα «μεγάλα λόγια».

Το ζητούμενο πλέον και η απαίτηση από αυτούς οι οποίοι θέλουν να έχουν ρόλο είναι να διατυπωθούν προτάσεις συγκεκριμένες, ρεαλιστικές και εφαρμόσιμες, προτάσεις οι οποίες να εμπεριέχουν το όραμα, αλλά να μην κολακεύουν αυτιά ή να «χαϊδεύουν» τάσεις με προφανείς ψηφοθηρικούς σκοπούς.

Μια δημοτική κίνηση η οποία πραγματικά θα ήθελε να διατυπώσει έναν διαφορετικό λόγο ο οποίος θα γίνει πιστευτός αλλά θα είναι και ουσιαστικός, αφού διατυπώσει τις γενικές αρχές για το σχολείο που οραματίζεται για τα παιδιά των δημοτών της επιβάλλεται να διατυπώσει με σαφήνεια προτάσεις με περιεχόμενο. Ωραία λόγια και φορτισμένες λέξεις έχουν την αξία τους, αλλά συνήθως είναι λέξεις κενές περιεχομένου αν δεν συνοδεύονται από το «δια ταύτα».

Τι θα μπορούσε να κάνει μια δημοτική αρχή.

Η εμπειρία οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τα προβλήματα στο χώρο της παιδείας δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς την ουσιαστική παρέμβαση και τον ενεργό ρόλο των δυνάμεων της τοπικής κοινωνίας και ιδιαίτερα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Υπάρχει σχέση αλληλεξάρτησης μετά και τα τελευταία νομοθετήματα. Η τοπική αυτοδιοίκηση: α. διαθέτει πόρους για τη συντήρηση την υλικοτεχνική και κτιριακή υποδομή, β. στηρίζει τις σχολικές μονάδες με χρήματα για τις λειτουργικές δαπάνες, γ. προτείνει αναβαθμίσεις, υποβαθμίσεις, κατασκευές σχολικών μονάδων, δ. αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και προγράμματα.

Το ερώτημα βέβαια που προκύπτει είναι αν μπορεί και μέχρι ποιο σημείο να έχει ουσιαστικό ρόλο για τα θέματα παιδείας η τοπική αυτοδιοίκηση; Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα παραμένει συγκεντρωτικό (όλες οι αποφάσεις λαμβάνονται από το υπουργείο παιδείας) και τα τελευταία χρόνια η χρηματοδότηση των ΟΤΑ μειώνεται αργά αλλά σταθερά κάθε χρόνο;
Σε αυτό το πλαίσιο διατυπώνουμε κάποιες ιδέες για το ρόλο και τις ευθύνες της τοπικής αυτοδιοίκησης, εστιάζοντας σε πρακτικές προτάσεις τις οποίες θα μπορούσε να έχει μια δημοτική κίνηση στο πρόγραμμα της και να δεσμευτεί γι’ αυτές, θεωρώντας αυθαίρετα ότι γενική παραδοχή και αδιαπραγμάτευτη θέση, για όσους ασχολούνται με την τοπική αυτοδιοίκηση, είναι ότι οι πολιτικές που διαμορφώνονται πρέπει να είναι στην κατεύθυνση ώστε να μην μεγαλώνουν οι εκπαιδευτικές ανισότητες.
1. Δημοτική επιτροπή παιδείας: Βασική προϋπόθεση για μια νέα αντίληψη αντιμετώπισης των εκπαιδευτικών θεμάτων είναι η αναβάθμιση και η ενίσχυση του ρόλου της ΔΕΠ και ανάδειξης της ως φορέα σχεδιασμού της εκπαίδευσης σε τοπικό επίπεδο και αλλά και ως όργανο λαϊκής συμμετοχής.

Σήμερα οι επιτροπές παιδείας κινούνται στα όρια της τυπικής λειτουργίας με αποσπασματικό και επιφανειακό τρόπο στη διαχείριση θεμάτων. Παράλληλα έχουν προκύψει με τον «Καλλικράτη» και οι ενιαίες σχολικές επιτροπές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας. Οι ασάφειες στο νομικό πλαίσιο έδωσαν την ευκαιρία σε πολλούς δημάρχους να παρακάμψουν σε πολλές περιπτώσεις τις ΔΕΠ οι οποίες συγκροτούνται από εκπροσώπους που έχουν σχέση με την παιδεία και να δώσουν ρόλους στις σχολικές επιτροπές οι οποίες διορίζονται από τον δήμαρχο.

Αποτέλεσμα αυτής της τακτικής ήταν η διαφορετική εκπαιδευτική πολιτική και η διαφορετική αντιμετώπιση ίδιων θεμάτων και οι νέες «πελατειακές» σχέσεις. Επομένως αυτονόητο για μια δημοτική κίνηση είναι να δεσμευτεί σε ένα τέτοιο μοντέλο λειτουργίας με ένα κέντρο αποφάσεων,  κοινή εκπαιδευτική πολιτική και δέσμευση ότι οι αποφάσεις της ΔΕΠ θα είναι δεσμευτικές γι΄ αυτήν.

2. Δημόσια δέσμευση για άμεση καταβολή στις σχολικές μονάδες, άμεσα και χωρίς περικοπές όλων των χρημάτων που έρχονται από την κεντρική κυβέρνηση.

3. Δημόσια δέσμευση για διάθεση όλων των κονδυλίων τα οποία προορίζονται για συντήρηση σχολικών κτιρίων στις σχολικές μονάδες.

4. Απόλυτη διαφάνεια σε κάθε οικονομική διαχείριση. Πρόβλεψη για ειδικό χώρο στην ιστοσελίδα του Δήμου όπου θα υπάρχουν σε κοινή θέα τα ποσά που δίνονται σε κάθε σχολείο για λειτουργικές δαπάνες και για επισκευές.

5. Δημόσιος απολογισμός της ΔΕΠ με ετήσια έκθεση όπου θα παρουσιάζονται και θα τίθενται σε δημόσιο διάλογο στο Δημοτικό Συμβούλιο οι πολιτικές και οι αποφάσεις.

6. Ανάπτυξη και διαμόρφωση πλαισίου για τη διαδικασία συγχωνεύσεων, καταργήσεων, υποβιβασμού και προαγωγής σχολικών μονάδων.

7. Δημιουργία δικτύου με συνεργασία σχολείων κοινωνικών υπηρεσιών για στήριξη οικογενειών οι οποίες αντιμετωπίζουν  δυσκολίες.

8. Διεκδίκηση και ανάδειξη θεμάτων που απασχολούν τη σχολική κοινότητα, όπως έλλειψη εκπαιδευτικών στα σχολεία.

9. Δημιουργία τμήματος τεχνικής υποστήριξης σχολικής μονάδας για την άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση των προβλημάτων συντήρησης των σχολικών κτιρίων. Ένα μικρό και ευέλικτο συνεργείο που θα ασχολείται με τα καθημερινά προβλήματα των σχολείων είναι ίσως το πιο απλό που θα μπορούσε να σκεφτεί μια δημοτική αρχή.

10. Δημιουργία γραφείου παιδείας και στελέχωση με εξειδικευμένου προσωπικού το οποίο θα μπορεί να βοηθά ουσιαστικά τα σχολεία σε θέματα διαχείρισης και συντονισμού δράσεων.

11. Διερεύνηση για χρηματοδότηση των σχολικών μονάδων και από άλλους πόρους.

12. Ανοικτές σχολικές αυλές με διαμόρφωση νησίδων πρασίνου ώστε να συμβάλλουν στην βελτίωση του μικροκλίματος της γειτονιάς αλλά θα δώσουν διέξοδο στα παιδιά για να παίξουν.

13. Διεκδίκηση με ΚΕΔΕ ώστε οι λογαριασμοί δικτύων κοινής ωφέλειας των σχολικών μονάδων να μην χρεώνονται με ΦΠΑ.

14. Ειδικότητα του φύλακα – συντηρητή σε κάθε σχολικό συγκρότημα το κόστος μικρών καθημερινών επισκευών θα ήταν πολύ μικρότερο.

15. Ανοικτό σχολείο στην κοινωνία: Δράσεις συνεργασίας σχολείων και τοπικής αυτοδιοίκησης, αξιοποιώντας τις υπηρεσίες των Δήμων όπως περιβαλλοντική εκπαίδευση, επιμόρφωση γονέων, την εκμάθηση των ελληνικών στους μετανάστες κ.λπ.

16. Προγράμματα για πρώτες βοήθειες, προληπτική ιατρική, οδοντιατρική μέριμνα συνεργασία με νοσοκομεία και δημοτικά ιατρεία για διαμόρφωση συνθηκών ασφαλείας  και παροχή ιατρικής φροντίδας και πρόληψης για μαθητές.

17. Ουσιαστική λειτουργία Υπηρεσίας Ψυχολογικής και Κοινωνικής στήριξης παιδιών και γονέων.

18. Με την ψήφιση του νόμου “Ανάπτυξη της δια βίου μάθησης και λοιπές διατάξεις” έχουν δοθεί αρμοδιότητες στους θεσμούς τοπικής αυτοδιοίκησης για θέματα δια βίου μάθησης και εκπαίδευσης ενηλίκων. Το σχολείο μπορεί να γίνει κέντρο δράσεων δια βίου μάθησης και γενικής εκπαίδευσης ενηλίκων.

19. Ουσιαστικό ρόλο στο Σχολικό Συμβούλιο Κοινότητας, το οποίο λειτουργεί σε κάθε σχολική μονάδα και αποτελείται από εκπαιδευτικούς και γονείς.

Πολλές από τις παραπάνω προτάσεις μπορούν να υλοποιηθούν χωρίς οικονομικό κόστος, απλά χρειάζεται κοινός νους, πολιτική βούληση και αξιοποίηση του υπάρχοντος προσωπικού των δήμων. Κάποιες άλλες χρειάζονται χρόνο και σχέδιο και κάποιες συζήτηση της ΚΕΔΕ με την κεντρική κυβέρνηση.
Τα παραπάνω αποτελούν μια πρώτη καταγραφή. Σίγουρα υπάρχουν και άλλοι τομείς όπου η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί να δραστηριοποιηθεί προκειμένου να αναπτυχθεί μια θετική δυναμική και δημιουργική σχέση εκπαίδευσης και τοπικής αυτοδιοίκησης με πολλά οφέλη τόσο για την εκπαιδευτική όσο και για την τοπική κοινότητα.

(πηγή: drapetsini.blogspot.gr)

Γράφει ο Φώτης Ρήνας

Από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες η θρησκευτική μουσική παρουσιάζει σε όλες τις Εκκλησίες ένα μάλλον ενιαίο χαρακτήρα. Με την πάροδο του χρόνου όμως δημιουργούνται διαφοροποιήσεις, οι οποίες οδηγούν στη διαμόρφωση δύο μεγάλων ρευμάτων: του Ανατολικού και του Δυτικού. Τον 11° αιώνα μάλιστα, γίνεται και η οριστική διαίρεση [«σχίσμα»] των Εκκλησιών. Με τον όρο βυζαντινή μουσική [ή βυζαντινό μέλος] εννοούμε τη μουσική της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, που δημιουργήθηκε κι αναπτύχθηκε στο Βυζάντιο.

(πηγή: analogion.com)

Η βυζαντινή μουσική αποτελεί μια υπέροχη σύζευξη αρχαίων ελληνικών στοιχείων και ανατολικών επιδράσεων, ενώ αρχικά οι χριστιανοί χρησιμοποίησαν για τις λειτουργικές τους ανάγκες ψαλμούς και ύμνους παρμένους απ΄την εβραϊκή θρησκευτική μουσική, αλλάζοντας, όπου χρειαζόταν το κείμενο, κατά τα νέα χριστιανικά δόγματα.

Άνθισε στις πρώιμες χριστιανικές κοινότητες της Αλεξάνδρειας, της Αντιόχειας και της Εφέσου. Το σπουδαιότερο όμως κέντρο καλλιέργειας ήταν η Κωνσταντινούπολη.

Η βυζαντινή μουσική ακολούθησε τη γενική πνευματική ανέλιξη του βυζαντινού κράτους, τόσο κατά την άνοδο, όσο και κατά την πτώση του και όπως και οι άλλες τέχνες [ποίηση, αρχιτεκτονική, ζωγραφική], χρησιμοποιήθηκε για να εξυπηρετήσει και να λαμπρίνει την Εκκλησία.

Οι πρώτοι εκκλησιαστικοί ύμνοι ήταν πολύ απλοί και ψάλλονταν κατά κανόνα από όλο το εκκλησίασμα ή καθ΄υπακοήν προς έναν ψάλτη, όπου το πλήθος τραγουδούσε μαζί του μόνο το τέλος, τα ακροτελεύτια, όπως λέγονταν.

Αυτή είναι η εικόνα της βυζαντινής μουσικής στα πρώτα της βήματα μέχρι τον 4° μ. Χ. αιώνα.

Η γλώσσα της βυζαντινής μουσικής είναι η ελληνική και υπήρξε πάντα μονοφωνική, ενώ δε χρησιμοποιούσε καθόλου μουσικά όργανα. Η εκτέλεση δηλαδή ήταν καθαρά φωνητική.

Το ίσο, που συνοδεύει την κύρια φωνή, άλλοτε σε όγδοη κι άλλοτε σε πέμπτη ή τέταρτη, δεν αλλοιώνει καθόλου το μονόφωνο χαρακτήρα της. Το ίσο ψέλνουν οι ισοκράτες.

(πηγή:www.melodima.gr )

Με το διάταγμα των Μεδιολάνων [313μ. Χ.] του Μεγάλου Κωνσταντίνου, ο Χριστιανισμός γίνεται επίσημη θρησκεία του κράτους, σταματούν οι διωγμοί των χριστιανών και η εκκλησιαστική μουσική αναπτύσσεται ιδιαίτερα, μαζί με το τελετουργικό τυπικό. Με την εξάπλωση όμως του Χριστιανισμού η  βυζαντινή μουσική γίνεται μελωδικώτερη, με τεχνικώτερους ύμνους με σκοπό να αντισταθεί στις διάφορες αιρέσεις, που χρησιμοποιούν ελκυστική μουσική κυρίως χρωματικού γένους, προς προσηλυτισμό οπαδών. Τώρα όμως δεν είναι πια εύκολο τα λειτουργικά μέλη να ψάλλονται απ’ όλο το εκκλησίασμα, γι’ αυτό άρχισαν σιγά – σιγά να τα εμπιστεύονται σε ειδικά εκπαιδευμένους ψάλτες.

Με την εξάπλωση του Χριστιανισμού παρουσιάζεται επίσης η αντιφωνία, ο χωρισμός δηλαδή των ψαλτών σε αριστερό και δεξιό χορό, που ο καθένας ψέλνει ύστερα από τον άλλον, το ίδιο μέλος, (επίδραση από το χορό της αρχαίας τραγωδίας). Ο ρυθμός είναι ελεύθερος και εξαρτάται από την προσωδία [δηλ. από το ρυθμό και το μέτρο] του κειμένου. Η σύνδεση μουσικής και λόγου γίνεται με δύο τρόπους: Συλλαβικά [ανά συλλαβή ένας ή το πολύ δύο φθόγγοι της μελωδίας] ή μελισματικά [ανά συλλαβή μιά ομάδα από φθόγγους – ένα «μέλισμα»]. Τα ζωηρότερα στο ρυθμό μέλη είναι συλλαβικά [τα «Ειρμολογικά»], ενώ τα πιο αργά και εκφραστικά είναι μελισματικά [τα «Στιχηραρικά»] κι ακόμα περισσότερο τα «Παπαδικά».

Οι σπουδαιότεροι υμνογράφοι τον 4° και 5° αιώνα είναι: οι τρεις μεγάλοι ιεράρχες, Μέγας Βασίλειος, Γρηγόριος Ναζιανζινός και Ιωάννης ο Χρυσόστομος,  Εφραίμ ο Σύριος,  Αθανάσιος ο Μέγας, ο Κύριλος Ιεροσολύμων, κ.ά. Όλοι αυτοί έγραψαν ύμνους και τροπάρια, που ανάλογα με το περιεχόμενό τους ονομάζονταν: μεγαλυνάρια, απολυτίκια, ευλογητάρια, κεκραγάρια, κλπ.

Από τον 6° ως τον 10° αιώνα, η βυζαντινή μουσική γνωρίζει τη μεγαλύτερή της ακμή. Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός [527-565], που έγραφε και ο ίδιος λειτουργικά μέλη, ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για την οργάνωσή της, δίνοντας τίτλους και αξιώματα στους ψάλτες της εκκλησίας. Στον 6° αιώνα έζησε κι ο Ρωμανός ο Μελωδός, που χάρισε στη βυζαντινή μουσική τους ωραιότερους ύμνους και τροπάρια. Σ΄αυτόν αποδίδεται και το κοντάκιο «Η Παρθένος σήμερον», που ακούμε κάθε χρόνο τη νύχτα των Χριστουγέννων.

(πηγή: www.livepedia.gr)

Η μεγάλη όμως μορφή της βυζαντινής μουσικής είναι ο Ιωάννης ο Δαμασκινός [676-756], διάσιμος θεολόγος, φιλόσοφος και υμνογράφος. Σπουδαιότερο έργο του η οκτώηχος, που είναι η κωδικοποίηση των λειτουργικών μελών όλου του χρόνου και τον απασχόλησε σχεδόν  σε όλη του τη ζωή. Έγραψε επίσης και θεωρητικά έργα για το σχηματισμό των ήχων και τις σχέσεις τους με τους αρχαίους ελληνικούς τρόπους.

Άλλοι υμνογράφοι την ίδια εποχή ήταν: ο Κοσμάς ο Μελωδός, ο Θεοφάνης ο Γραπτός, μοναχοί της περίφημης σχολής του Στουδίου της Κωνσταντινούπολης, όπως οι αδερφοί Θεόδωρος και Ιωσήφ Στουδίτης [9ος αι.], ο πατριάρχης Φώτιος, ο Λέων ο Σοφός και η μοναχή Κασσιανή με το ωραίο τροπάριο της Μ. Τρίτης «Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίες περιπεσούσα γυνή».

Από τον 10° με 11° αιώνα αρχίζει η παρακμή της βυζαντινής μουσικής, η οποία κρατάει ως την πτώση του Βυζαντίου και χαρακτηρίζεται απ΄τη θεωρητική μελέτη και τη συστηματοποίηση των μουσικών γνώσεων του παρελθόντος, καθώς και τη δημιουργία ονομαστών σχολών για την καλύτερη μελέτη κι ερμηνεία του λειτουργικού μέλους. Απ΄τους θεωρητικούς και υμνογράφους ξεχωρίζει ο Ιωάννης Μαΐστωρ Κουκουζέλης [13ος αι.], αλλά και η περίφημη Σχολή του Κουκουζέλη, όπου οι μαθητές της λέγονταν μελουργοί, μαΐστορες ή καλλωπιστές και μάθαιναν περισσότερο να ερμηνεύουν και να καλλωπίζουν τα παλιά λειτουργικά μέλη, παρά να δημιουργούν νέα. Αυτή η θεωρητική και πρακτική μελέτη των περασμένων εποχών γίνεται η κύρια απασχόληση των ειδικών και κατά την Οθωμανική περίοδο, που ονομάζεται συχνά και μεταβυζαντινή.

(πηγή: music.analogion.net)

Η βυζαντινή μουσική σημειογραφία πέρασε από πολλά στάδια μέχρι να κατορθώσει να εκφράσει καθαρά την απόλυτη οξύτητα των φθόγγων, τις χρονικές αξίες, το ρυθμό κ.ά. Μέχρι τον 8° αιώνα η μουσική του Βυζαντινού Μέλους διατηρείται μόνο με την προφορική παράδοση [δηλαδή είναι γραπτά μόνο τα ποιητικά κείμενα, χωρίς να σημειώνονται οι μουσικοί φθόγγοι]. Απ΄τον 8° αιώνα αρχίζει να διαμορφώνεται ένας νέος τύπος μουσικής σημειογραφίας, [που αργότερα ονομάστηκε «βυζαντινή παρασημαντική»], η οποία βασίστηκε στα σημεία στίξης της ελληνικής γλώσσας [οξεία – βαρεία – περισπωμένη]. Η σημειογραφία αυτή προϋποθέτει τη γνώση της μελωδίας και απλά υπενθυμίζει την πορεία της. Με τα χρόνια για να γίνει ακριβέστερη εμπλουτίζεται με όλο και περισσότερο νέα σύμβολα. Τον 13° αιώνα και περισσότερο τον 14° η βυζαντινή παρασημαντική αποτελεί μια πολυσύνθετη, αλλά σχετικά σαφή μουσική σημειογραφία. Τα σύμβολά της, που γράφονται πάνω απ΄το κείμενο ονομάζονται γενικά νεύματα. Σήμερα είναι δυνατή η ανάγνωση των νευμάτων από τον 12° αιώνα κι΄ εδώ.

Την τελική της όμως μορφή στη βυζαντινή μουσική σημειογραφία έδωσαν το 1814 οι τρεις μεγάλοι μουσικοδιδάσκαλοι: Γρηγόριος ο Πρωτοψάλτης, Χουρμούζιος ο Χαρτοφύλαξ και Χρύσανθος ο Προύσης [ή της Μαδύτου]. Σ΄αυτούς οφείλεται η σημερινή απλοποιημένη σημειογραφία, η οποία αποδίδει καθαρά κάθε φωνητική κίνηση με κάθε ρυθμική λεπτομέρεια. Στον μητροπολίτη Χρύσανθο οφείλονται επίσης κι οι ονομασίες των επτά φθόγγων της βυζαντινής μουσικής: πα, βου, γα, δη, κε, ζω, νη.

Οι βυζαντινές κλίμακες πλησιάζουν περισσότερο προς τη φυσική κλίμακα και όχι τη συγκερασμένη μείζονα ή ελάσσονα. Αποτελούν δε ιστορική συνέχεια των αρχαίων ελληνικών Τρόπων.

(πηγή: www.livepedia.gr)

Κατά την περίοδο λοιπόν, που αρχίζει η παρακμή της βυζαντινής μουσικής [10ος – 11ος αι.], στην υπόλοιπη Ευρώπη ξεκινά η εποχή της πολυφωνίας και αργότερα η εποχή Μπαρόκ [1600-1750], που γεννά την όπερα, το ορατόριο και τη μελωδία με συνοδεία. Και στη συνέχεια η Κλασική Εποχή [1750-1827], όπου δημιουργούνται αριστουργήματα, με μουσικούς όπως ο Μπαχ, ο Μότσαρτ, ο Μπετόβεν  και τόσοι ακόμα, ενώ εμείς – οι Έλληνες, πρασπαθούμε [μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης] να επιβιώσουμε υπό το καθεστώς της Τουρκοκρατίας. Γι΄αυτό ο γνωστός μας τραγουδιστής της παράδοσης Χρόνης Αηδονίδης, [ο οποίος είναι γνώστης της βυζαντινής μουσικής], σε συνέντευξή του στην διαδυκτιακή έκδοση του »Εκ-Παιδεύω» [Κατηγορία: ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ & ΑΛΛΑ], μας λέει: «Πράγματι, στο σύνολό της η βυζαντινή μουσική, τόσο η εκκλησιαστική, η οποία και επικρατεί, όσο και η πάλαι ποτέ κοσμική, συνθέτουν ένα μουσικό θησαυρό, απομεινάρι και συνεχιστή της αρχαίας μας ελληνικής μουσικής ταυτότητας και δικαίως πρέπει να αποκαλείται ως «κλασική μουσική της Ελλάδας»».

Αν όμως η βυζαντινή μουσική δε μας κληροδότησε, όπως η Δύση, μια πολυφωνική μουσική, μας άφησε ένα μελωδικό θησαυρό ασύγκριτο σε εκφραστική δύναμη και ρυθμική ποικιλία, που μαζί με το δημοτικό τραγούδι θ΄αποτελέσουν, τις δύο πηγές της νεοελληνικής μουσικής.

Μετά την απελευθέρωση η βυζαντινή μουσική  δε διδασκόταν συστηματικά σε μουσικές σχολές, αλλά ιδιωτικά από διάφορους πρωτοψάλτες και άλλους γνώστες της μουσικής. Σιγά σιγά όμως άρχισε να ενδιαφέρεται και το επίσημο κράτος για την καλλιέργεια της βυζαντινής μουσικής. Η πρώτη σοβαρή προσπάθεια για την καλλιέργεια και ανάπτυξη της βυζαντινής μουσικής έγινε το 1904  με την ίδρυση  στην Αθήνα της Σχολής της Βυζαντινής Εκκλησιαστικής Μουσικής του Ωδείου Αθηνών. Επίσης άλλες Σχολές βυζαντινής μουσικής ιδρύθηκαν στα Ωδεία Εθνικό και Ελληνικό. Σήμερα υπάρχουν αρκετές Σχολές και σε άλλα Ωδεία της πρωτεύουσας, αλλά και σε πολλά επαρχιακά  κέντρα υπό την προστασία και ηθική συμπαράσταση των Μητροπολιτών.

Μεγάλη συλλογή Βυζαντινών Ύμνων μπορούμε να βρούμε και στο «You Tube». Ενδεικτικά παραθέτω δύο:

(πηγές: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ KARL NEF, ΜΟΥΣΙΚΗ ΓΙΑΝΝΗ ΙΩΑΝΝΙΔΗ, ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ, ΜΟΥΣΙΚΗ Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ ΙΩΑΝΝ. Δ. ΜΑΡΓΑΖΙΩΤΗ – ΑΝΔΡ. Θ. ΒΟΥΤΣΙΝΑ – ΝΙΚ. Π. ΤΣΙΓΚΟΥΛΗ)

Η δασκάλα που δέχθηκε επίπληξη από γονέα και τη διευθύντρια του σχολείου στο οποίο εργάζεται, με την κατογορία ότι κάνει «ισλαμική προπαγάνδα» επειδή δίδαξε στην τάξη τον Κεμάλ του Μάνου Χατζιδάκι, απέστειλε προς δημοσίευση επιστολή της, στον συνεργάτη του Tvxs, Γιώργο Πήττα, στην οποία περιγράφει λεπτομερώς όσα συνέβησαν.

Εν έτη 2013 ζούμε (και που; στα δημοτικά σχολεία) φαινόμενα φανατισμού, λογοκρισίας», αναφέρει μεταξύ άλλων στην επιστολή της η δασκάλα, η οποία επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία της.

Ολόκληρη η επιστολή

«Έπειτα από την ανεπίσημη ανάρτησή μου στο διαδίκτυο για το περιστατικό “λογοκρισίας” του Κεμάλ και μετά την τεράστια ανταπόκριση των ΜΜΕ αλλά και συναδέλφων εκπαιδευτικών από τη Ελλάδα και το εξωτερικό, θεωρώ σημαντικό να σας ενημερώσω κατ’ αρχάς για το ίδιο το συμβάν και για την εξέλιξή του και έπειτα να διευκρινίσω ποιος ήταν ο σκοπός της κοινοποίησης μου.

Την προηγούμενη εβδομάδα σε δημοτικό σχολείο της Θεσσαλονίκης όπου εργάζομαι ως αναπληρώτρια μουσικός, στα πλαίσια ενός μαθήματος για τη ζωή και το έργο του Μάνου Χατζιδάκι, δίδαξα στα παιδιά της Ε’ δημοτικού το γνωστό τραγούδι “Κεμάλ”, τραγούδι το οποίο έχω επανειλημμένα διδάξει και παρουσιάσει σε σχολικές γιορτές, χωρίς ποτέ να μου δημιουργηθεί πρόβλημα.

Δύο μέρες μετά εμφανίστηκε στο σχολείο γονιός ο οποίος διαμαρτυρήθηκε στη διευθύντρια για το τραγούδι, υποστηρίζοντας πως το περιεχόμενό του αποτελεί “ισλαμική προπαγάνδα”. Η αντίδραση της διευθύντριας ήταν η εξής: μπήκε στην τάξη και μπροστά στη δασκάλα των παιδιών ζήτησε να της δώσουν πίσω τις φωτοτυπίες που είχα μοιράσει, λέγοντας πως η μουσικός έκανε λάθος και πως οι φωτοτυπίες δεν προορίζονταν για εκείνη την τάξη. Έπειτα με κάλεσε στο γραφείο της για να μου εκφράσει τη δυσαρέσκειά της. Με επέπληξε για την επιλογή του τραγουδιού λέγοντας πως δεν είναι κατάλληλο για παιδιά δημοτικού και πως μοναδικό μας μέλημα στο δημοτικό είναι να τονώνουμε το εθνικό φρόνημα των παιδιών.

Φυσικά ανέφερα το περιστατικό κατευθείαν στη σχολική σύμβουλο, η οποία και μετέφερε το θέμα στον προϊστάμενο. Μετά από επικοινωνία που είχα μαζί της με διαβεβαίωσε πως το θέμα εξετάζεται πια από την Περιφερειακή Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας μέσα στην οποία χαρακτηρίστηκε υπερβολική η αντίδραση για το συγκεκριμένο τραγούδι,  καθώς πολύ συχνά διδάσκεται και τραγουδιέται σε δημοτικά σχολεία.

Όσον αφορά την έκταση που πήρε το θέμα, θεωρώ σημαντικό να ξεκαθαρίσω το εξής για την πρόθεσή μου:  

Μετά την πρώτη μου επικοινωνία με τη σχολική σύμβουλο και αφού εκείνη μου ανέφερε πως υπάρχουν πολλά παρόμοια περιστατικά  ιδίως στη βαθμίδα της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, αποφάσισα να προβώ στην κοινοποίηση του συμβάντος στα πλαίσια ενός forum εκπαιδευτικών στο διαδίκτυο, δίνοντας την ηλεκτρονική μου διεύθυνση για να επικοινωνήσουν μαζί μου όσοι εκπαιδευτικοί αντιμετώπισαν αντίστοιχα προβλήματα, παροτρύνοντας τους να κάνουμε μια κίνηση από κοινού έτσι ώστε να μην προβληθεί το γεγονός ως ένα τυχαίο περιστατικό, που συνέβη σε ένα μόνο δημοτικό σχολείο.

Η ανταπόκριση των εκπαιδευτικών αλλά και όσων έλαβαν το μήνυμα ήταν τόσο μεγάλη στο να προωθήσουν την γνωστοποίηση του συμβάντος, ώστε το θέμα έφτασε να γίνει γνωστό παντού (ακόμη και στα αρμόδια όργανα του Υπουργείου Παιδείας απ’ ό, τι με πληροφόρησαν) και να προκύψει το τεράστιο ενδιαφέρον των ΜΜΕ στο να μάθουν λεπτομέρειες για να καλύψουν ειδησεογραφικά το γεγονός.

Απαντώ λοιπόν σε όλους τους δημοσιογράφους των έντυπων και τηλεοπτικών μέσων που επικοινωνούν μαζί μου συνεχώς για να δημοσιοποιήσουν τα στοιχεία του σχολείου και της συγκεκριμένης διευθύντριας , ή με καλούν να μιλήσω για την «προσωπική μου εμπειρία» σε τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά μέσα, πως η πρόθεσή μου σε καμία περίπτωση δεν έχει μορφή προσωπική, και ότι μιλώ εν ονόματι πολλών συναδέλφων οι οποίοι αντιμετωπίζουν παρόμοια περιστατικά καθημερινά στη δουλειά τους στα σχολεία.

Από τη στιγμή που το θέμα εξετάζεται ήδη από τους αρμόδιους, θεωρώ περιττό να ασχολούμεθα με τις λεπτομέρειες.

Ας εστιάσουμε στην ουσία αυτού του γεγονότος, ότι δηλαδή εν έτη 2013 ζούμε (και που; στα δημοτικά σχολεία) φαινόμενα φανατισμού, λογοκρισίας και τέτοιου είδους παρεμβάσεων στο γνωστικό αντικείμενο που έχουμε σπουδάσει και καλούμαστε να διδάξουμε σε συνθήκες ήδη πάρα πολύ δύσκολες. 

Σας ευχαριστώ όλους για τη συμπαράσταση και την άμεση ανταπόκριση. Θέλω να πιστεύω πως η φωνή μας μπορεί ακόμη να ακουστεί και παραφράζοντας τον στίχο του μεγάλου Γκάτσου :

«Καληνύχτα Κεμάλ, αυτός ο κόσμος”… ίσως και να μπορεί να αλλάξει».

(πηγή: tvxs.gr)